C. Valerius Catullus

Carmina

	I.
	Cui dono lepidum novum libellum
	arida modo pumice expolitum?
	Corneli, tibi: namque tu solebas
	meas esse aliquid putare nugas
05	jam tandem ausus es unus Italorum
	omne aevum tribus explicare chartis
	doctis, Juppiter, et laboriosis.
	Quare habe tibi quidquid hoc libelli,
	qualecumque; quod, o patrona Virgo,
10	plus uno maneat perenne saeclo.


	II.
	Passer, deliciae meae puellae,
	quicum ludere, quem in sinu tenere,
	cui primum digitum dare adpetenti
	et acris solet incitare morsus
05	cum desiderio meo nitenti
	carum nescio quid libet jocare,
	et solaciolum sui doloris,
	credo, et quo gravis acquiescet ardor:
	tecum ludere sicut ipsa posse
10	et tristes animi leuare curas . . .

	II b.
	tam gratum'st mihi quam ferunt puellae
	pernici aureolum fuisse malum,
	quod zonam soluit diu ligatam.


	III.
	Lugete, o Veneres Cupidinesque,
	et quantum'st hominum venustiorum.
	Passer mortuus est meae puellae.
	Passer, deliciae meae puellae,
05	quem plus illa oculis suis amabat:
	nam mellitus erat suamque norat
	ipsam tam bene quam puella matrem,
	nec sese a gremio illius movebat,
	sed circumsiliens modo huc modo illuc
10	ad solam dominam usque pipiabat.
	Qui nunc it per iter tenebricosum
	illuc unde negant redire quemquam.
	At vobis male sit, malae tenebrae
	Orci, quae omnia bella devoratis:
15	tam bellum mihi passerem abstulistis.
	Vae factum male! vae miselle passer!
	Tua nunc opera meae puellae
	flendo turgiduli rubent ocelli.


	IV.
	Phaselus ille, quem videtis, hospites,
	ait fuisse navium celerrimus,
	neque ullius natantis impetum trabis
	nequisse praeterire, sive palmulis
05	opus foret volare, sive linteo.
	Et hoc negat minacis Hadriatici
	negare litus insulasve Cycladas
	Rhodumque nobilem horridamque Thraciam
	Propontida trucemve Ponticum sinum,
10	ubi iste post phaselus antea fuit
	comata silva: nam Cytorio in jugo
	loquente saepe sibilum edidit coma.
	Amastri Pontica et Cytore buxifer,
	tibi haec fuisse et esse cognitissima
15	ait phaselus: ultima ex origine
	tuo stetisse dicit in cacumine,
	tuo imbuisse palmulas in aequore,
	et inde tot per impotentia freta
	erum tulisse, laeva sive dextera
20	vocaret aura, sive utrumque Juppiter
	simul secundus incidisset in pedem;
	neque ulla vota litoralibus deis
	sibi esse facta, cum veniret a mari
	novissimo hunc ad usque limpidum lacum.
25	Sed haec prius fuere: nunc recondita
	senet quiete seque dedicat tibi,
	gemelle Castor et gemelle Castoris.


	V.
	Vivamus, mea Lesbia, atque amemus,
	rumoresque senum severiorum
	omnes unius aestimemus assis.
	Soles occidere et redire possunt:
05	nobis cum semel occidit breuis lux,
	nox est perpetua una dormienda.	6. aut, fortasse, dormiunda
	Da mi basia mille, deinde centum,
	dein mille altera, dein secunda centum,
	deinde usque altera mille, deinde centum.
10	Dein, cum milia multa fecerimus,
	conturbabimus illa, ne sciamus,
	aut nequis malus invidere possit,
	cum tantum sciat esse basiorum.


	VI.
	Flavi, delicias tuas Catullo,
	ni sint inlepidae atque inelegantes,
	velles dicere. nec tacere posses.
	Verum nescio quid febriculosi
05	scorti diligis: hoc pudet fateri.
	Nam te non viduas jacere noctes,
	nequiquam tacitum, cubile clamat
	sertis ac Syrio fragrans olivo,
	pulvinusque peraeque et hic et illic
10	attritus, tremulique quassa lecti
	argutatio inambulatioque.
	Jam tu iste ipse vales nihil tacere.
	Cur? non tam latera ecfututa pandas,
	ni tu quid facias ineptiarum.
15	Quare quidquid habes boni malique.
	Dic nobis. Volo te ac tuos amores
	ad caelum lepido vocare versu.


	VII.
	Quaeris, quot mihi basiationes
	tuae, Lesbia, sint satis superque.
	Quam magnus numerus Libyssae harenae
	lasarpiciferis jacet Cyrenis,
05	oraclum Jouis inter aestuosi
	et Batti veteris sacrum sepulcrum,
	aut quam sidera multa, cum tacet nox,
	furtivos hominum vident amores,
	tam te basia multa basiare
10	vesano satis et super Catullo 'st,
	quae nec pernumerare curiosi
	possint nec mala fascinare lingua.


	VIII.
	Miser Catulle, desinas ineptire,
	et quod vides perisse perditum ducas.
	Fulsere quondam candidi tibi soles,
	cum ventitabas quo puella ducebat
05	amata nobis quantum amabitur nulla.
	Ibi illa multa cum jocosa fiebant,
	quae tu volebas nec puella nolebat.
	Fulsere vere candidi tibi soles.
	Nunc jam illa non vult: tu quoque, impotens, noli
10	nec quae fugit sectare, nec miser vive,
	sed obstinata mente perfer, obdura.
	Vale puella: jam Catullus obdurat,
	nec te requiret nec rogabit invitam:
	at tu dolebis, cum rogaberis nulla.
15	Scelesta, uae te! quae tibi manet uita!
	Quis nunc te adibit? Cui uideberis bella?
	Quem nunc amabis? Cujus esse diceris?
	Quem basiabis? Cui labella mordebis?
	At tu, Catulle, destinatus obdura.


	IX.
	Verani, omnibus e meis amicis
	antistans mihi milibus trecentis,
	venistine domum ad tuos Penates.
	fratresque unanimos anumque matrem?
05	Venisti. O mihi nuntii beati!
	Visam te incolumem audiamque Hiberum
	narrantem loca facta nationes,
	ut mos est tuus, applicansque collum
	jucundum os oculosque saviabor.
10	O quantum'st hominum beatiorum,
	quid me laetius est beatiusve?


	X.
	Varus me meus ad suos amores
	visum duxerat e foro otiosum.
	Scortillum, ut mihi tunc repente visum'st,
	non sane inlepidum neque invenustum.
05	Huc ut venimus incidere nobis
	sermones varii, in quibus, quid esset
	jam Bithynia, quo modo se haberet,
	ecquonam mihi profuisset aere.
	Respondi id quod erat, nihil neque ipsis
10	nec praetoribus esse nec cohorti,
	cur quisquam caput unctius referret,
	praesertim quibus esset irrumator.
	praetor, nec faceret pili cohortem.
	"At certe tamen," inquiunt, "quod illic
15	natum dicitur esse, conparasti
	ad lecticam homines." Ego, ut puellae
	unum me facerem beatiorem,
	"non," inquam, "mihi tam fuit maligne,
	ut, prouincia quod mala incidisset,
20	non possem octo homines parare rectos."
	At mi nullus erat neque hic neque illic,
	fractum qui veteris pedem grabati
	in collo sibi collocare posset.
	Hic illa, ut decuit cinaediorem,
25	"quaeso," inquit, "mihi, mi Catulle, paulum
	istos commoda: nam volo ad Serapim
	deferri." "Mane," inquii puellae,
	"istud quod modo dixeram me habere,
	fugit me ratio: meus sodalis
30	Cinna 'st Gaius, is sibi paravit.
	Verum utrum illius an mei, quid ad me?
	Utor tam bene quam mihi pararim.
	Sed tu insulsa male et molesta vivis,
	per quam non licet esse neglegentem."


	XI.
	Furi et Aureli, comites Catulli,
	sive in extremos penetrabit Indos,
	litus ut longe resonante Eoa
	tunditur unda,
05	siue in Hyrcanos Arabesve molles,
	seu Sacas sagittiferosve Parthos,
	sive quae septemgeminus colorat
	aequora Nilus,
	sive trans altas gradietur Alpes,
10	Caesaris visens monumenta magni,
	Gallicum Rhenum, horribilem insulam ulti-
	mosque Britannos,
	omnia haec, quaecumque feret voluntas
	caelitum, temptare simul parati,
15	pauca nuntiate meae puellae
	non bona dicta.
	Cum suis vivat valeatque moechis,
	quos simul conplexa tenet trecentos,
	nullum amans vere, sed identidem omnium
20	ilia rumpens:
	nec meum respectet, ut ante, amorem,
	qui illius culpa cecidit velut prati
	ultimi flos, praetereunte postquam
	tactus aratro'st.


	XII.
	Marrucine Asini, manu sinistra
	non belle uteris in joco atque vino:
	tollis lintea neglegentiorum.
	Hoc salsum esse putas? Fugit te, inepte:
05	quamvis sordida res et invenusta'st.
	Non credis mihi? Crede Pollioni
	fratri, qui tua furta vel talento
	mutari velit: est enim leporum
	disertus puer ac facetiarum.
10	Quare aut hendecasyllabos trecentos
	exspecta aut mihi linteum remitte,
	quod me non movet aestimatione,
	verum'st mnemosynum mei sodalis.
	Nam sudaria Saetaba ex Hiberis
15	miserunt mihi muneri Fabullus
	et Veranius: haec amem necesse'st
	ut Veraniolum meum et Fabullum.


	XIII.
	Cenabis bene, mi Fabulle, apud me
	paucis, si tibi di favent, diebus,
	si tecum attuleris bonam atque magnam
	cenam, non sine candida puella.
05	et vino et sale et omnibus cachinnis.
	Haec si, inquam, attuleris venuste noster,
	cenabis bene: nam tui Catulli
	plenus sacculus est aranearum.
	Sed contra accipies meros amores
10	seu quid suavius elegantiusve'st:
	nam unguentum dabo, quod meae puellae
	donarunt Veneres Cupidinesque,
	quod tu cum olfacies, deos rogabis,
	totum ut te faciant, Fabulle, nasum.


	XIV.
	Ni te plus oculis meis amarem,
	jucundissime Calve, munere isto
	odissem te odio Vatiniano:
	nam quid feci ego quidve sum locutus,
05	cur me tot male perderes poetis?
	isti di mala multa dent clienti,
	qui tantum tibi misit impiorum.
	Quod si, ut suspicor, hoc novum ac repertum
	munus dat tibi Sulla litterator,
10	non est mi male, sed bene ac beate,
	quod non dispereunt tui labores.
	Di magni, horribilem et sacrum libellum
	quem tu scilicet ad tuum Catullum
	misti, continuo ut die periret
15	saturnalibus optimo dierum!
	Non non hoc tibi, salse, sic abibit:
	nam, si luxerit, ad librariorum
	curram scrinia Caesios Aquinos
	Suffenum omnia colligam venena,
20	ac te his suppliciis remunerabor.
	Vos hinc interea valete abite.
	illuc, unde malum pedem attulistis,
	saecli incommoda pessimi poetae.

	XIV b.
	Siqui forte mearum ineptiarum
	lectores eritis manusque vestras
	non horrebitis admovere nobis,
	[pedicabo ego uos et irrumabo. ]


	XV.
	Commendo tibi me ac meos amores,
	Aureli: veniam peto pudentem,
	ut, si quicquam animo tuo cupisti,
	quod castum expeteres et integellum,
05	conserves puerum mihi pudice,
	non dico a populo: nihil veremur
	istos, qui in platea modo huc modo illuc
	in re praetereunt sua occupati:
	verum a te metuo tuoque pene
10	infesto pueris bonis malisque.
	Quem tu qua lubet, ut jubet, moveto,
	quantum vis, ubi erit foris, paratum:
	hunc unum excipio, ut puto, pudenter.
	Quod si te mala mens furorque vecors
15	in tantam inpulerit, sceleste, culpam,
	ut nostrum insidiis caput lacessas,
	a tum te miserum malique fati,
	quem attractis pedibus patente porta
	percurrent raphanique mugilesque.


	XVI.
	Pedicabo ego vos et irrumabo,
	Aureli pathice et cinaede Furi,
	qui me ex versiculis meis putastis,
	quod sunt molliculi, parum pudicum.
05	Nam castum esse decet pium poetam
	ipsum, versiculos nihil necesse'st,
	qui tum denique habent salem ac leporem,
	si sunt molliculi ac parum pudici
	et quod pruriat incitare possint,
10	non dico pueris, sed his pilosos,
	qui duros nequeunt mouere lumbos.
	Vos, quod milia multa basiorum
	legistis, male me marem putatis?
	Pedicabo ego vos et irrumabo.


	XVII.
	O Colonia. quae cupis ponte ludere longo,
	et salire paratum habes. sed vereris inepta
	crura ponticuli axulis stantis in redivivis,
	ne supinus erat cavaque in palude recumbat;
05	sic tibi bonus ex tua pons libidine fiat,
	in quo uel Salisubsalis sacra suscipiantur:
	munus hoc mihi maximi da, Colonia, risus.
	Quendam municipem meum de tuo volo ponte
	ire praecipitem in lutum per caputque pedesque,
10	verum totius ut lacus putidaeque paludis
	lividissima maximeque 'st profunda vorago.
	Insulsissimus est homo, nec sapit pueri instar
	bimuli tremula patris dormientis in ulna.
	Cui cum sit viridissimo nupta flore puella,
15	et puella tenellulo delicatior haedo,
	adservanda nigerrimis diligentius uvis,
	ludere hanc sinit ut lubet, nec pili facit uni,
	nec se sublevat ex sua parte, sed velut alnus
	in fossa Liguri jacet suppernata securi,
20	tantundem omnia sentiens quam si nulla sit usquam,
	talis iste meus stupor nil uidet, nihil audit,
	ipse qui sit, utrum sit an non sit, id quoque nescit.
	Nunc eum volo de tuo ponte mittere pronum,
	si pote stolidum repente excitare veternum
25	et supinum animum in gravi derelinquere caeno,
	ferream ut soleam tenaci in voragine mula.


	XXI.
	Aureli, pater esuritionum,
	non harum modo, sed quot aut fuerunt
	aut sunt aut aliis erunt in annis,
	pedicare cupis meos amores:
05	nec clam, nam simul es, jocaris una,
	haerens ad latus omnia experiris.
	Frustra: nam insidias mihi instruentem
	tangam te prior irrumatione.
	Atque id si faceres satur tacerem:
10	nunc ipsum id doleo, quod esurire,
	mellitus puer et sitire discet.
	Quare desine, dum licet pudico,
	ne finem facias, sed irrumatus.


	XXII.
	Suffenus iste, Vare, quem probe nosti,
	homo 'st venustus et dicax et urbanus,
	idemque longe plurimos facit uersus.
	Puto esse ego illi milia aut decem aut plura
05	perscripta, nec sic ut fit in palimpsestos
	relata: chartae regiae, novi libri,
	novi umbilici, lora rubra, membranae,
	derecta plumbo et pumice omnia aequata.
	Haec cum legas tu, bellus ille et urbanus
10	Suffenus unus caprimulgus aut fossor
	rursus uidetur: tantum abhorret ac mutat.
	Hoc quid putemus esse? Qui modo scurra
	aut siquid hac re tersius videbatur,
	idem infaceto 'st infacetior rure,
15	simul poemata attigit, neque idem umquam
	aeque 'st beatus ac poema cum scribit:
	tam gaudet in se tamque se ipse miratur.
	Nimirum idem omnes fallimur, neque 'st quisquam,
	quem non in aliqua re videre Suffenum
20	possis. Suus cuique attributus est error:
	sed non videmus, manticae quod in tergo 'st.


	XXIII.
	Furi, cui neque servus est neque arca
	nec cimex neque araneus neque ignis,
	verum'st et pater et noverca, quorum
	dentes vel silicem comesse possunt,
05	est pulcre tibi cum tuo parente
	et cum conjuge lignea parentis.
	Nec mirum: bene nam valetis omnes.
	pulcre concoquitis, nihil timetis,
	non incendia, non graves ruinas,
10	non furta inpia, non dolos veneni,
	non casus alios periculorum.
	Atque corpora sicciora cornu
	aut siquid magis aridum'st habetis
	sole et frigore et esuritione.
15	Quare non tibi sit bene ac beate?
	A te sudor abest, abest saliva,
	mucusque et mala pituita nasi.
	Hanc ad munditiem adde mundiorem,
	quod culus tibi purior salillo 'st,
20	nec toto decies cacas in anno,
	atque id durius est faba. et lapillis;
	quid tu si manibus teras fricesque,
	non umquam digitum inquinare posses.
	Haec tu commoda tam beata, Furi,
25	noli spernere nec putare parvi,
	et sestertia quae soles precari
	centum desine: nam sat es beatus.


	XXIV.
	O qui flosculus es Juventiorum,
	non horum modo, sed quot aut fuerunt
	aut posthac aliis erunt in annis,
	mallem divitias Midae dedisses
05	isti, cui neque servus est neque arca,
	quam sic te sineres ab illo amari.
	"Qui? Non est homo bellus?" inquies. Est:
	sed bello huic neque servus est neque arca.
	Hoc tu quam lubet abice elevaque:
10	nec servum tamen ille habet neque arcam.


	XXV.
	Cinaede Thalle, mollior cuniculi capillo
	vel anseris medullula vel imula oricilla
	vel pene languido senis situque araneoso,
	idemque Thalle turbida rapacior procella,
05	cum dira naufragos hiemps ostendit oscitantes.
	remitte pallium mihi meum quod involasti,
	sudariumque Saetabum catagraphosque Thynos,
	inepte, quae palam soles habere tamquam avita.
	Quae nunc tuis ab unguibus reglutina et remitte,
10	ne laneum latusculum manusque mollicellas
	inusta turpiter tibi flagella conscribillent,
	et insolenter aestues velut minuta magno
	deprensa navis in mari vesaniente vento.


	XXVI.
	Furi, villula nostra non ad Austri
	flatus opposita 'st neque ad Favoni
	nec saevi Boreae aut Apheliotae,
	verum ad milia quindecim et ducentos.
05	O ventum horribilem atque pestilentem.


	XXVII.
	Minister vetuli puer Falerni
	inger mi calices amariores,
	ut lex Postumiae jubet magistrae
	ebriosa acina ebriosioris.
05	At vos quo lubet hinc abite, lymphae,
	vini pernicies et ad severos
	migrate: hic merus est Thyonianus.


	XXVIII.
	Pisonis comites, cohors inanis
	aptis sarcinulis et expeditis,
	Verani optime tuque mi Fabulle,
	quid rerum geritis? Satisne cum isto
05	vappa frigoraque et famem tulistis?
	Ecquidnam in tabulis patet lucelli
	expensum ut mihi qui meum secutus
	praetorem refero datum lucello?
	O Memmi, bene me ac diu supinum
10	tota ista trabe lentus irrumasti.
	Sed, quantum video, pari fuistis
	casu: nam nihilo minore verpa
	farti 'stis. Pete nobiles amicos.
	At vobis mala multa di deaeque
15	dent, opprobria Romuli Remique.


	XXIX.
	Quis hoc potest videre, quis potest pati,
	nisi impudicus et vorax et aleo,
	Mamurram habere quod Comata Gallia
	habebat uncti et ultima Britannia?
05	Cinaede Romule, haec videbis et feres?
	Et ille nunc superbus et superfluens
	perambulabit omnium cubilia
	ut albulus columbus aut Adoneus?
	Cinaede Romule, haec videbis et feres?
10	Es impudicus et vorax et aleo.
	Eone nomine, imperator unice,
	fuisti in ultima occidentis insula,
	ut ista vostra diffututa mentula
	ducenties comesset aut trecenties?
15	Quid est alid sinistra liberalitas?
	Parum expatrauit an parum helluatus est?
	Paterna prima lancinata sunt bona:
	secunda praeda pontica: inde tertia
	Hibera, quam scit amnis aurifer Tagus.
20	Eumne Gallia et timet Britannia?
	Quid hunc malum fovetis? aut quid hic potest,
	nisi uncta devorare patrimonia?
	Eone nomine urbis o potissimae
	socer generque perdidistis omnia?


	XXX.
	Alfene immemor atque unanimis false sodalibus,
	jam te nil miseret, dure, tui dulcis amiculi?
	Jam me prodere, jam non dubitas fallere, perfide?
	Nec facta inpia fallacum hominum caelicolis placent:
05	quae tu neglegis, ac me miserum deseris in malis.
	Eheu. quid faciant dic homines, cuive habeant fidem?
	Certe tute jubebas animam tradere, inique, me
	inducens in amorem, quasi tuta omnia mi forent.
	Idem nunc retrahis te ac tua dicta omnia factaque
10	ventos inrita ferre ac nebulas aereas sinis.
	Si tu oblitus es, at dei meminerunt, meminit Fides,
	quae te ut paeniteat postmodo facti faciet tui.


	XXXI.
	Paene insularum, Sirmio, insularumque
	ocelle, quascumque in liquentibus stagnis
	marique vasto fert uterque Neptunus,
	quam te libenter quamque laetus inviso,
05	vix mi ipse credens Thyniam atque Bithynos
	liquisse campos et videre te in tuto.
	O quid solutis est beatius curis,
	cum mens onus reponit, ac peregrino
	labore fessi venimus larem ad nostrum.
10	desideratoque acquiescimus lecto.
	Hoc est, quod unum'st pro laboribus tantis.
	Salve, o venusta Sirmio, atque ero gaude:
	gaudete vos quosque Italae lacus undae,
	ridete, quidquid est domi cachinnorum.


	XXXII.
	Amabo, mea dulcis Ipsitilla,
	meae deliciae, mei lepores,
	jube ad te veniam meridiatum.
	Et si jusseris, illud adiuvato,
05	nequis liminis obseret tabellam,
	neu tibi lubeat foras abire,
	sed domi maneas paresque nobis
	novem continuas fututiones.
	Verum, siquid ages, statim jubeto:
10	nam pransus jaceo et satur supinus.
	pertundo tunicamque palliumque.


	XXXIII.
	O furum optime balneariorum
	Vibenni pater, et cinaede fili,
	(nam dextra pater inquinatiore,
	culo filius est voraciore.)
05	Cur non exilium malasque in oras
	itis, quandoquidem patris rapinae
	notae sunt populo, et nates pilosas,
	fili, non potes asse venditare.


	XXXIV.
	Dianae sumus in fide
	puellae et pueri integri:
	Dianam pueri integri
	puellaeque canamus.

05	O Latonia, maximi
	magna progenies Jouis,
	quam mater prope Deliam
	deposivit olivam,

	montium domina ut fores
10	silvarumque virentium
	saltuumque reconditorum
	amniumque sonantum.

	Tu Lucina dolentibus
	Juno dicta puerperis,
15	tu potens Triuia et notho es
	dicta lumine Luna.

	Tu cursu, dea, menstruo
	metiens iter annuum
	rustica agricolae bonis
20	tecta frugibus exples.

	Sis quocumque tibi placet
	sancta nomine, Romulique,
	antique ut solita es, bona
	sospites ope gentem.



	XXXV.
	Poetae tenero, meo sodali
	velim Caecilio, papyre dicas,
	Veronam veniat, Novi relinquens
	Comi moenia Lariumque litus:
05	nam quasdam volo cogitationes
	amici accipiat sui meique.
	Quare, si sapiet, viam vorabit,
	quamvis candida miliens puella
	euntem revocet manusque collo
10	ambas iniciens roget morari,
	quae nunc, si mihi vera nuntiantur,
	illum deperit impotente amore:
	nam quo tempore legit incohatam
	Dindymi dominam, ex eo misellae
15	ignes interiorem edunt medullam.
	Ignosco tibi, Sapphica puella
	Musa doctior: est enim venuste
	Magna Caecilii incohata mater.


	XXXVI.
	Annales Volusi, cacata charta,
	votum solvite pro mea puella:
	nam sanctae Veneri Cupidinique
	vouit si sibi restitutus essem
05	desissemque truces vibrare jambos,
	electissima pessimi poetae
	scripta tardipedi deo daturam
	infelicibus ustulanda lignis.
	Et haec pessima se puella vidit
10	jocose lepide vovere divis.
	Nunc, o caeruleo creata ponto,
	quae sanctum Idalium Uriosque apertos
	quaeque Ancona Cnidumque harundinosam
	colis quaeque Amathunta quaeque Golgos
15	quaeque Durrachium Hadriae tabernam,
	acceptum face redditumque votum,
	si non illepidum neque invenustum'st.
	At vos interea venite in ignem,
	pleni ruris et infacetiarum
20	annales Volusi, cacata charta.


	XXXVII.
	Salax taberna vosque contubernales,
	a pileatis nona fratribus pila,
	solis putatis esse mentulas vobis,
	solis licere, quidquid est puellarum,
05	confutuere et putare ceteros hircos?
	An continenter quod sedetis insulsi
	centum an ducenti non putatis ausurum
	me una ducentos irrumare sessores?
	Atqui putate: namque totius vobis
10	frontem tabernae ropionibus scribam.
	Puella nam mi quae meo sinu fugit,
	amata tantum quantum amabitur nulla,
	pro qua mihi sunt magna bella pugnata,
	consedit istic. Hanc boni beatique
15	omnes amatis, et quidem quod indignum'st
	omnes pusilli et semitarii moechi;
	tu praeter omnes une de capillatis
	cuniculosae Celtiberiae fili
	Egnati, opaca quem bonum facit barba
20	et dens Hibera defricatus urina.


	XXXVIII.
	Male 'st, Cornifici, tuo Catullo,
	male 'st, me hercule, et est laboriose,
	et magis magis in dies et horas.
	Quem tu quod minimum facillimumque 'st,
05	qua solatus es adlocutione?
	Irascor tibi. Sic meos amores?
	Paulum quid libet adlocutionis,
	maestius lacrimis Simonideis.


	XXXIX.
	Egnatius, quod candidos habet dentes,
	renidet usque quaque. Si ad rei ventum'st
	subsellium, cum orator excitat fletum,
	renidet ille. Si ad pii rogum fili
05	lugetur, orba cum flet unicum mater,
	renidet ille. Quidquid est. Ubicumque 'st,
	quodcumque agit, renidet. Hunc habet morbum,
	neque elegantem, ut arbitror, neque urbanum.
	Quare monendum'st te mihi, bone Egnati.
10	Si urbanus esses aut Sabinus aut Tiburs.
	aut pinguis Umber aut obesus Etruscus
	aut Lanuvinus ater atque dentatus
	aut Transpadanus ut meos quoque attingam,
	aut quilubet, qui puriter lavit dentes,
15	tamen renidere usque quaque te nollem:
	nam risu inepto res ineptior nulla 'st.
	Nunc Celtiber es: Celtiberia in terra,
	quod quisque minxit, hoc sibi solet mane
	dentem atque russam defricare gingivam,
20	ut quo iste vester expolitior dens est,
	hoc te amplius bibisse praedicet loti.


	XL.
	Quaenam te mala mens, miselle Ravide,
	agit praecipitem in meos iambos.
	Quis deus tibi non bene aduocatus
	vecordem parat excitare rixam?
05	An ut pervenias in ora vulgi?
	Quid uis? qua lubet esse notus optas?
	Eris, quandoquidem meos amores
	cum longa voluisti amare poena.


	XLI.
	Ameana puella defututa
	tota milia me decem poposcit,
	ista turpiculo puella naso,
	decoctoris amica Formiani.
05	Propinqui, quibus est puella curae,
	amicos medicosque convocate:
	non est sana puella, nec rogare
	qualis sit solet aes imaginosum.


	XLII.
	Adeste, hendecasyllabi, quot estis
	omnes. undique, quotquot estis omnes.
	Jocum me putat esse moecha turpis
	et negat mihi nostra reddituram
05	pugillaria, si pati potestis.
	Persequamur eam, et reflagitemus.
	Quae sit, quaeritis. Illa, quam videtis
	turpe incedere, mimice ac moleste
	ridentem catuli ore Gallicani.
10	Circumsistite eam, et reflagitate,
	"moecha putida, redde codicillos,
	redde, putida moecha, codicillos."
	Non assis facis? O lutum, lupanar,
	aut si perditius potest quid esse.
15	Sed non est tamen hoc satis putandum.
	Quod si non aliud potest ruborem
	ferreo canis exprimamus ore,
	conclamate iterum altiore voce:
	"moecha putida, redde codicillos,
20	redde, putida moecha, codicillos."
	Sed nil proficimus, nihil movetur.
	Mutanda 'st ratio modusque vobis,
	siquid proficere amplius potestis,
	"pudica et proba, redde codicillos."


	XLIII.
	Salve, nec minimo puella naso
	nec bello pede nec nigris ocellis
	nec longis digitis nec ore sicco
	nec sane nimis elegante lingua,
05	decoctoris amica Formiani.
	Ten provincia narrat esse bellam?
	Tecum Lesbia nostra comparatur?
	O saeclum insapiens et infacetum!


	XLIV.
	O funde noster seu Sabine seu Tiburs
	(nam te esse Tiburtem autumant, quibus non est
	cordi Catullum laedere, at quibus cordi 'st,
	quovis Sabinum pignore esse contendunt),
05	sed seu Sabine sive verius Tiburs,
	fui libenter in tua suburbana
	villa malamque pectore exspui tussim.
	non inmerenti quam mihi meus venter,
	dum sumptuosas adpeto, dedit, cenas.
10	Nam, Sestianus dum volo esse conviva,
	orationem in Antium petitorem
	plenam veneni et pestilentiae legi.
	Hic me gravido frigida et frequens tussis
	quassavit usque dum in tuum sinum fugi
15	et me recuravi otioque et urtica.
	Quare refectus maximas tibi grates
	ago, meum quod non es ulta peccatum.
	Nec deprecor jam, si nefaria scripta
	Sesti recepso, quin gravidinem et tussim
20	non mi, sed ipsi Sestio ferat frigus,
	qui tum vocat me, cum malum librum legi.


	XLV.
	Acmen Septimius suos amores
	tenens in gremio "mea," inquit, "Acme,
	ni te perdite amo atque amare porro
	omnes sum assidue paratus annos
05	quantum qui pote plurimum perire,
	solus in Libya Indiave tosta
	caesio veniam obvius leoni."
	Hoc ut dixit, Amor, sinistra ut ante,
	dextra sternuit adprobationem.
10	At Acme leviter caput reflectens
	et dulcis pueri ebrios ocellos
	illo purpureo ore saviata
	"sic," inquit, "mea uita, Septimille,
	huic uni domino usque serviamus
15	ut multo mihi major acriorque
	ignis mollibus ardet in medullis."
	Hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante,
	dextra sternuit adprobationem.
	Nunc ab auspicio bono profecti
20	mutuis animis amant amantur.
	Unam Septimius misellus Acmen
	mavolt quam Syrias Britanniasque:
	uno in Septimio fidelis Acme
	facit delicias libidinisque.
25	Quis ullos homines beatiores
	uidit, quis Venerem auspicatiorem?


	XLVI.
	Jam ver egelidos refert tepores,
	jam caeli furor aequinoctialis
	jucundis Zephyri silescit auris.
	Linquantur Phrygii, Catulle, campi
05	Nicaeaeque ager uber aestuosae:
	ad claras Asiae volemus urbes.
	Jam mens praetrepidans avet vagari,
	jam laeti studio pedes vigescunt.
	O dulces comitum valete coetus,
10	longe quos simul a domo profectos
	diversae varie viae reportant.


	XLVII.
	Porci et Socration, duae sinistrae
	Pisonis, scabies famesque mundi,
	vos Veraniolo meo et Fabullo
	verpus praeposuit Priapus ille?
05	Vos convivia lauta sumptuose
	de die facitis? Mei sodales
	quaerunt in trivio vocationes?


	XLVIII.
	Mellitos oculos tuos, Juventi,
	siquis me sinat usque basiare,
	usque ad milia basiem trecenta,
	nec umquam videar satur futurus,
05	non si densior aridis aristis
	sit nostrae seges osculationis.


	XLIX.
	Disertissime Romuli nepotum,
	quot sunt quotque fuere, Marce Tulli,
	quotque post aliis erunt in annis,
	gratias tibi maximas Catullus
05	agit pessimus omnium poeta,
	tanto pessimus omnium poeta
	quanto tu optimus omnium patronus.


	L.
	Hesterno, Licini, die otiosi
	multum lusimus in meis tabellis,
	ut convenerat esse delicatos.
	Scribens versiculos uterque nostrum
05	ludebat numero modo hoc modo illoc,
	reddens mutua per jocum atque vinum.
	Atque illinc abii tuo lepore
	incensus, Licini, facetiisque,
	ut nec me miserum cibus juvaret,
10	nec somnus tegeret quiete ocellos,
	sed toto indomitus furore lecto
	versarer cupiens videre lucem,
	ut tecum loquerer, simulque ut essem.
	At defessa labore membra postquam
15	semimortua lectulo jacebant,
	hoc jucunde tibi poema feci,
	ex quo perspiceres meum dolorem.
	Nunc audax cave sis, precesque nostras,
	oramus cave despuas, ocelle,
20	ne poenas Nemesis reposcat a te.
	Est vemens dea: laedere hanc caveto.


	LI.
	Ille mi par esse deo videtur,
	ille, si fas est, superare diuos,
	qui sedens aduersus identidem te
	spectat et audit

05	dulce ridentem, misero quod omnes
	eripit sensus mihi: nam simul te,
	Lesbia, aspexi, nihil est super mi
	[uocis in ore.]

	Lingua sed torpet, tenuis sub artus
10	flamma demanat, sonitu suopte
	tintinant aures geminae, teguntur
	lumina nocte.

	Otium, Catulle, tibi molestum'st:
	otio exsultas nimiumque gestis:
15	otium et reges prius et beatas
	perdidit urbes.


	LII.
	Quid est, Catulle? Quid moraris emori?
	Sella in curuli struma Nonius sedet,
	per consulatum perierat Vatinius:
	quid est, Catulle? Quid moraris emori?


	LIII.
	Risi nescio quem modo e corona,
	qui cum mirifice Vatiniana
	meus crimina Calvus explicasset,
	admirans ait haec manusque tollens,
05	"di magni, salaputium disertum!"


	LIV.
	Othonis caput oppido pusillum
	(Hara 's, rustice) semilauta crura,
	subtile et leve peditum Libonis,
	si non omnia, displicere vellem
05	tibi et Fuficio seni recocto.
	Irascere iterum meis iambis
	inmerentibus, unice imperator.


	LV.
	Oramus si forte non molestum 'st,
	demonstres ubi sint tuae tenebrae.
	Te in Campo quaesivimus minore,
	te in Circo, te in omnibus libellis,
05	te in templo summi Jovis sacrato.
	In Magni simul ambulatione
	femellas omnes, amice, prendi,
	quas vultu vidi tamen sereno,
	"Avelli," sic ipse flagitabam,
10	"Camerium mihi, pessimae puellae!"
	Quaedam inquit, nudum reclude pectus,
	"en hic in roseis latet papillis."
	Sed te jam ferre Herculi labos est.
	Non custos si fingar ille Cretum,
15	non Ladas ego pinnipesve Perseus,
	non si Pegaseo ferar volatu,
	non Rhesi niveae citaeque bigae;
	adde huc plumipedes volatilesque,
	ventorumque simul require cursum:
20	quos junctos, Cameri, mihi dicares,
	defessus tamen omnibus medullis
	et multis langoribus peresus
	essem te mihi, amice, quaeritando.
	Tanto ten fastu negas, amice?
25	Dic nobis ubi sis futurus, ede
	audacter, committe crede luci.
	Nunc te lacteolae tenent puellae?
	Si linguam clauso tenes in ore,
	fructus proicies amoris omnes:
30	verbosa gaudet Venus loquella.
	Vel si vis licet obseres palatum,
	dum vestri sis particeps amoris.


	LVI.
	O rem ridiculam, Cato, et jocosam
	dignamque auribus et tuo cachinno.
	Ride, quidquid amas, Cato, Catullum
	res est ridicula et nimis jocosa.
05	Deprendi modo pupulum puellae
	crusantem: hunc ego, si placet Dionae,
	pro telo rigido meo cecidi.


	LVII.
	Pulchre convenit improbis cinaedis,
	Mamurrae pathicoque Caesarique.
	Nec mirum: maculae pares utrisque,
	urbana altera et illa Formiana,
05	impressae resident nec eluentur:
	morbosi pariter, gemelli utrique
	uno in lectulo, erudituli ambo,
	non hic quam ille magis vorax adulter,
	rivales socii puellularum.
10	Pulcre convenit improbis cinaedis.


	LVIII.
	Caeli, Lesbia nostra, Lesbia illa,
	illa Lesbia, quam Catullus unam
	plus quam se atque suos amavit omnes,
	nunc in quadriviis et angiportis
05	glubit magnanimi Remi nepotes.


	LIX.
	Bononiensis Rufa Rufuli fellat
	uxor Meneni, saepe quam in sepulcretis
	vidistis ipso rapere de rogo cenam,
	cum devolutum ex igne prosequens panem
05	ab semiraso tunderetur ustore.


	LX.
	Num te leaena montibus Libystinis
	aut Scylla latrans infima inguinum parte
	tam mente dura procreavit ac taetra,
	ut supplicis vocem in novissimo casu
05	contemptam haberes a nimis fero corde?


	LXI.
	Collis o Heliconii
	cultor, Uraniae genus,
	qui rapis teneram ad virum
	uirginem, o Hymenaee Hymen,
05	o Hymen Hymenaee,

	cinge tempora floribus
	suave olentis amaraci,
	flammeum cape, laetus huc
	huc veni niveo gerens
10	luteum pede soccum,

	excitusque hilari die
	nuptialia concinens
	voce carmina tinnula
	pelle humum pedibus, manu
15	pineam quate taedam.

	Namque Iunia Manlio
	qualis Idalium colens
	venit ad Phrygium Venus
	judicem, bona cum bona
20	nubet alite uirgo,

	floridis velut enitens
	myrtus Asia ramulis,
	quos Hamadryades deae
	ludicrum sibi roscido
25	nutriunt umore.

	Quare age huc aditum ferens
	perge linquere Thespiae
	rupis Aonios specus,
	nympha quos super inrigat
30	frigerans Aganippe,

	ac domum dominam voca
	conjugis cupidam novi,
	mentem amore revinciens,
	ut tenax hedera huc et huc
35	arborem implicat errans.

	Vosque item simul, integrae
	virgines, quibus advenit
	par dies, agite in modum
	dicite: "o Hymenaee Hymen,
40	o Hymen Hymenaee,"

	ut libentius, audiens
	se citarier ad suum
	munus, huc aditum ferat
	dux bonae Veneris, boni
45	conjugator amoris.

	Quis deus magis est ama-
	tis petendus amantibus?
	Quem colent homines magis
	caelitum? O Hymenaee Hymen.
50	o Hymen Hymenaee.

	Te suis tremulus parens
	invocat, tibi virgines
	zonula soluunt sinus,
	te timens cupida novus
55	captat aure maritus.

	Tu fero juveni in manus
	floridam ipse puellulam
	dedis a gremio suae
	matris, o Hymenaee Hymen,
60	o Hymen Hymenaee.

	Nil potest sine te Venus
	fama quod bona conprobet,
	commodi capere: at potest
	te volente. Quis huic deo
65	conpararier ausit?

	Nulla quit sine te domus
	liberos dare, nec parens
	stirpe nitier: ac potest
	te volente. Quis huic deo
70	conpararier ausit?

	Quae tuis careat sacris,
	non queat dare praesides
	terra finibus: at queat
	te volente. Quis huic deo
75	conpararier ausit?

	Claustra pandite januae,
	virgo ades. Viden ut faces
	splendidas quatiunt comas?
	At moraris intimis
80	Aedibus, noua nupta.

	Jam maritus adest pia
	prosequens prece ne diu
	tardet ingenuus pudor;
	quem tamen magis audiens
85	flet, quod ire necesse 'st.

	Flere desine. Non tibi Au-
	runculeia, periculum'st
	nequa femina pulchrior
	clarum ab Oceano diem
90	viderit venientem.

	Talis in vario solet
	divitis domini hortulo
	stare flos hyacinthinus.
	Sed moraris, abit dies:
95	prodeas, nova nupta.

	Prodeas, nova nupta, si
	jam videtur, et audias
	nostra verba. Viden? Faces
	aureas quatiunt comas:
100	prodeas, nova nupta.

	Non tuus levis in mala
	deditus vir adultera
	probra turpia persequens
	a tuis teneris volet
105	secubare papillis,

	lenta sed velut adsitas
	vitis implicat arbores,
	implicabitur in tuum
	conplexum. Sed abit dies:
110	prodeas, nova nupta.

	O cubile, quod omnibus
	* * * *
	* * * *
	* * * *
115	candido pede lecti,

	quae tuo veniunt ero,
	quanta gaudia, quae vaga
	nocte quae medio die
	gaudeat! Sed abit dies:
120	prodeas, nova nupta.

	Tollite, o pueri, faces:
	flammeum video venire.
	Ite, concinite in modum
	"jo Hymen Hymenaee, jo.
125	jo Hymen Hymenaee.

	Ne diu taceat procax
	Fescennina jocatio.
	nec nuces pueris neget
	desertum domini audiens
130	concubinus amorem.

	Da nuces pueris, iners
	concubine: satis diu
	lusisti nucibus: lubet
	jam servire Talasio.
135	Concubine, nuces da.

	Sordebant tibi villicae,
	concubine, hodie atque heri
	nunc tuum cinerarius
	tondet os. Miser, a miser
140	concubine, nuces da.

	Diceris male te a tuis
	unguentate glabris marite
	abstinere: sed abstine.
	Jo Hymen Hymenaee jo,
145	jo Hymen Hymenaee.

	Scimus haec tibi quae licent
	sola cognita: sed marito
	ista non eadem licent.
	Jo Hymen Hymenaee jo,
150	jo Hymen Hymenaee.

	Nupta, tu quoque quae tuus
	vir petet cave ne neges,
	ni petitum aliunde eat.
	Jo Hymen Hymenaee jo,
155	jo Hymen Hymenaee.

	En tibi domus ut potens
	et beata viri tui.
	Quae tibi sine serviat
	(jo Hymen Hymenaee jo,
160	jo Hymen Hymenaee),

	usque dum tremulum movens
	cana tempus anilitas
	omnia omnibus annuit.
	Jo Hymen Hymenaee jo,
165	jo Hymen Hymenaee.

	Transfer omine cum bono
	limen aureolos pedes,
	rasilemque subi forem.
	Jo Hymen Hymenaee jo,
170	jo Hymen Hymenaee.

	Aspice, intus ut accubans
	vir tuus Tyrio in toro
	totus immineat tibi.
	Jo Hymen Hymenaee jo,
175	jo Hymen Hymenaee.

	Illi non minus ac tibi
	pectore uritur intimo
	flamma, sed penite magis.
	Jo Hymen Hymenaee jo,
180	jo Hymen Hymenaee.

	Mitte brachiolum teres,
	praetextate, puellulae:
	jam cubile adeat uiri.
	Jo Hymen Hymenaee jo,
185	jo Hymen Hymenaee.

	Vos bonae senibus viris
	cognitae bene feminae
	collocate puellulam.
	Jo Hymen Hymenaee jo,
190	jo Hymen Hymenaee.

	Jam licet venias, marite:
	uxor in thalamo tibi 'st
	ore floridulo nitens,
	alba parthenice velut
195	luteumve papauer.

	At, marite, ita me juvent
	caelites, nihilo minus
	pulcher es, neque te Venus
	neglegit. Sed abit dies:
200	perge, ne remorare.

	Non diu remoratus es:
	jam venis. bona te Venus
	juverit quoniam palam
	quod cupis cupis et bonum
205	non abscondis amorem.

	ille pulveris Africi
	siderumque micantium
	subducat numerum prius,
	qui vostri numerare volt
210	multa milia ludi.

	Ludite ut lubet, et brevi
	liberos date. Non decet
	tam vetus sine liberis
	nomen esse, sed indidem
215	semper ingenerari.

	Torquatus volo parvulus
	matris e gremio suae
	porrigens teneras manus
	dulce rideat ad patrem
220	semhiante labello.

	Sit suo similis patri
	Manlio et facile insciis
	noscitetur ab omnibus,
	et pudicitiam suae
225	matris indicet ore.

	Talis illius a bona
	matre laus genus adprobet
	qualis unica ab optima
	matre Telemacho manet
230	fama Penelopaeo.

	Claudite ostia, virgines:
	lusimus satis. At, boni
	conjuges, bene vivite et
	munere assiduo valentem
235	exercete juventam.


	LXII.
	Vesper adest, juvenes, consurgite: Vesper Olympo
	exspectata diu vix tandem lumina tollit.
	Surgere jam tempus, jam pingues linquere mensas;
	jam veniet virgo, jam dicetur Hymenaeus.
05	Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

	Cernitis, innuptae, juvenes? Consurgite contra:
	nimirum Oetaeos ostendit Noctifer ignes.
	Sic certe 'st; viden ut perniciter exsiluere?
	Non temere exsiluere; canent quod visere par est.
10	Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

	Non facilis nobis aequales palma parata 'st.
	Aspicite, innuptae secum ut meditata requirunt.
	Non frustra meditantur, habent memorabile quod sit.
	Nec mirum, penitus quae tota mente laborant.
15	Nos alio mentes, alio divisimus aures:
	jure igitur uincemur; amat victoria curam.
	Quare nunc animos saltem convertite vestros,
	dicere jam incipient, jam respondere decebit.
	Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

20	Hespere, qui caelo fertur crudelior ignis?
	Qui natam possis complexu avellere matris,
	complexu matris retinentem avellere natam,
	et juveni ardenti castam donare puellam.
	Quid faciunt hostes capta crudelius urbe?
25	Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

	Hespere, quis caelo lucet jucundior ignis?
	Qui desponsa tua firmes conubia flamma,
	quae pepigere viri, pepigerunt ante parentes
	nec junxere prius quam se tuus extulit ardor.
30	Quid datur a divis felici optatius hora.
	Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

	* * * *
	Hesperus e nobis, aequales, abstulit unam
	. . . . . . . . . . . . . . .
	namque tuo adventu vigilat custodia semper.
	Nocte latent fures, quos idem saepe revertens.
35	Hespere, mutato comprendis nomine Eosdem.
	Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

	* * * *
	At lubet innuptis ficto te carpere questu.
	Quid tum, si carpunt, tacita quem mente requirunt?
	Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

40	Ut flos in saeptis secretus nascitur hortis,
	ignotus pecori, nullo contusus aratro,
	quem mulcent aurae, firmat sol, educat imber
	. . . . . . . . . . . . . . .
	multi illum pueri, multae optavere puellae:
45	idem cum tenui carptus defloruit ungui,
	nulli illum pueri, nullae optavere puellae:
	sic uirgo, dum intacta manet, dum cara suis est;
	cum castum amisit polluto corpore florem,
	nec pueris jucunda manet, nec cara puellis.
	Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

50	Ut vidua in nudo vitis quae nascitur arvo
	numquam se extollit, numquam mitem educat uvam,
	sed tenerum prono deflectens pondere corpus
	jam jam contingit summum radice flagellum;
	hanc nulli agricolae, nulli accoluere bubulci:
55	at si forte eadem 'st ulmo conjuncta marito,
	multi illam agricolae, multi accoluere bubulci.
	Sic virgo dum intacta manet, dum inculta senescit;
	cum par conubium maturo tempore adepta 'st,
	cara viro magis et minus est invisa parenti.
60	Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

	Et tu ne pugna cum tali conjuge virgo.
	Non aequum 'st pugnare, pater cui tradidit ipse,
	ipse pater cum matre, quibus parere necesse 'st.
	Virginitas non tota tua 'st, ex parte parentum 'st,
65	tertia pars patris est, pars est data tertia matri,
	tertia sola tua 'st: noli pugnare duobus,
	qui genero suo jura simul cum dote dederunt.
	Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!


	LXIII.
	Super alta vectus Attis celeri rate maria
	Phrygium ut nemus citato cupide pede tetigit
	adiitque opaca silvis redimita loca deae,
	stimulatus ibi furenti rabie, vagus animi,
05	devolvit ili acuto sibi pondera silice.
	Itaque ut relicta sensit sibi membra sine viro,
	etiam recente terrae sola sanguine maculans,
	niveis citata cepit manibus leve typanum,
	typanum, tubam Cybebes, tua, mater, initia,
10	quatiensque terga tauri teneris cava digitis
	canere haec suis adorta 'st tremebunda comitibus:
	"agite ite ad alta, Gallae, Cybeles nemora simul,
	simul ite, Dindymenae dominae vaga pecora,
	aliena quae petentes velut exules loca
15	sectam meam executae duce me mihi comites
	rabidum salum tulistis truculentaque pelagi
	et corpus evirastis Veneris nimio odio,
	hilarate erae citatis erroribus animum.
	Mora tarda mente cedat: simul ite, sequimini
20	Phrygiam ad domum Cybebes, Phrygia ad nemora deae,
	ubi cymbalum sonat vox, ubi tympana reboant,
	tibicen ubi canit Phryx curvo grave calamo,
	ubi capita Maenades vi jaciunt ederigerae,
	ubi sacra sancta acutis ululatibus agitant,
25	ubi suevit illa divae volitare vaga cohors:
	quo nos decet citatis celerare tripudiis."
	Simul haec comitibus Attis cecinit notha mulier,
	thiasus repente linguis trepidantibus ululat,
	leve tympanum remugit, cava cymbala recrepant,
30	viridem citus adit Idam properante pede chorus.
	Furibunda simul anhelans vaga vadit, animam agens,
	comitata tympano Attis per opaca nemora dux,
	veluti juvenca vitans onus indomita jugi:
	rapidae ducem secuntur Gallae properipedem.
35	Itaque ut domum Cybebes tetigere lassulae,
	nimio e labore somnum capiunt sine Cerere.
	Piger his labante languore oculos sopor operit:
	abit in quiete molli rabidus furor animi.
	sed ubi oris aurei Sol radiantibus oculis
40	lustravit aetherem album, sola dura, mare ferum,
	pepulitque noctis umbras vegetis sonipedibus,
	ibi somnus excitam Attin fugiens citus abiit:
	trepidante eam recepit dea Pasithea sinu.
	Ita de quiete molli rapida sine rabie
45	simul ipsa pectore Attis sua facta recoluit,
	liquidaque mente vidit sine quis ubique foret,
	animo aestuante rusum reditum ad vada tetulit.
	Ibi maria vasta visens lacrimantibus oculis,
	patriam allocuta maesta �st ita voce miseriter.
50	"Patria o mei creatrix, patria o mea genetrix,
	ego quam miser relinquens, dominos ut erifugae
	famuli solent, ad Idae tetuli nemora pedem,
	ut apud nivem et ferarum gelida stabula forem
	et earum omnia adirem furibunda latibula?
55	Ubinam aut quibus locis te positam, patria, reor?
	Cupit ipsa pupula ad te sibi derigere aciem,
	rabie fera carens dum breue tempus animus est.
	Egone a mea remota haec ferar in nemora domo?
	Patria, bonis, amicis, genitoribus abero?
60	Abero foro, palaestra, stadio et gyminasiis?
	Miser a miser, querendum 'st etiam atque etiam, anime.
	Quod enim genus figurae 'st, ego non quod obierim.
	Ego mulier, ego adulescens, ego ephebus, ego puer,
	ego gymnasii fui flos, ego eram decus olei:
65	mihi januae frequentes, mihi limina tepida,
	mihi floridis corollis redimita domus erat,
	linquendum ubi esset orto mihi sole cubiculum.
	Ego nunc deum ministra et Cybeles famula ferar?
	Ego Maenas, ego mei pars, ego uir sterilis ero?
70	Ego viridis algida Idae nive amicta loca colam?
	Ego vitam agam sub altis Phrygiae columinibus,
	ubi cerva silvicultrix, ubi aper nemorivagus?
	Jam jam dolet quod egi, jam jamque paenitet."
	Roseis ut huic labellis sonitus citus abiit,
75	geminas deorum ad aures nova nuntia referens,
	ibi juncta juga resolvens Cybele leonibus
	saevumque pecoris hostem stimulans ita loquitur:
	"agedum," inquit, "age ferox i, fac ut hunc furor agitet,
	fac uti furoris ictu reditum in nemora ferat,
80	mea libere nimis qui fugere imperia cupit.
	Age caede terga cauda, tua verbera patere,
	face cuncta mugienti fremitu loca retonent,
	rutilam ferox torosa cervice quate jubam."
	Ait haec minax Cybebe religatque juga manu.
85	Ferus ipse sese adhortans rapidum incitat animo,
	Vadit, fremit, refringit virgulta pede vago.
	At ubi umida albicantis loca litoris adiit,
	teneramque vidit Attin prope marmora pelagi,
	facit impetum: illa demens fugit in nemora fera:
90	ibi semper omne vitae spatium famula fuit.
	Dea magna, dea Cybebe, dea domina Dindymi,
	procul a mea tuus sit furor omnis, era, domo:
	alios age incitatos, alios age rabidos.


	LXIV.
	Peliaco quondam prognatae vertice pinus
	dicuntur liquidas Neptuni nasse per undas
	Phasidos ad fluctus et fines Aeetaeos,
	cum lecti juvenes Argivae robora pubis,
05	auratam optantes Colchis avertere pellem
	ausi sunt vada salsa cita decurrere puppi,
	caerula verrentes abiegnis aequora palmis.
	Diva quibus retinens in summis urbibus arces
	ipsa levi fecit volitantem flamine currum,
10	pinea conjungens inflexae texta carinae.
	Illa rudem cursu prima imbuit Amphitriten,
	quae simul ac rostro ventosum proscidit aequor,
	tortaque remigio spumis incanduit unda,
	emersere freti candenti e gurgite voltus,
15	aequoreae monstrum Nereides admirantes.
	Illa alia videre nec ulla luce marinas
	mortales oculi nudato corpore Nymphas
	nutricum tenus extantes e gurgite cano.
	Tum Thetidis Peleus incensus fertur amore,
20	tum Thetis humanos non despexit Hymenaeos,
	tum Thetidi pater ipse jugandum Pelea sensit.
	O nimis optato saeclorum tempore nati
	heroes, salvete, deum gens, o bona matrum
	progenies, saluete iterumque iterumque bonarum:
25	vos ego saepe meo, vos carmine conpellabo;
	teque adeo eximie taedis felicibus aucte
	Thessaliae columen Peleu. cui Juppiter ipse,
	ipse suos divom genitor concessit amores.
	Tene Thetis tenuit pulcherrima, te Nerine?
30	Tene suam Tethys concessit ducere neptem,
	Oceanusque mari totum qui amplectitur orbem?
	Quae simul optatae finito tempore luces
	advenere, domum conventu tota frequentat
	Thessalia, oppletur laetanti regia coetu:
35	dona ferunt prae se, declarant gaudia voltu.
	Deseritur Cieros, linquunt Phthiotica tempe,
	Crannonisque domos ac moenia Larisaea,
	Pharsalum coeunt, Pharsalia tecta frequentant.
	Rura colit nemo, mollescunt colla juvencis,
40	non humilis curvis purgatur vinea rastris,
	non glaebam prono convellit vomere taurus,
	non falx attenuat frondatorum arboris umbram,
	squalida desertis rubigo infertur aratris.
	Ipsius at sedes, quacumque opulenta recessit
45	regia, fulgenti splendent auro atque argento.
	Candet ebur soliis, collucent pocula mensae,
	tota domus gaudet regali splendida gaza.
	Pulvinar vero divae geniale locatur
	sedibus in mediis, Indo quod dente politum
50	tincta tegit roseo conchyli purpura fuco.
	Haec vestis priscis hominum variata figuris
	heroum mira virtutes indicat arte.
	Namque fluentisono prospectans litore Diae
	Thesea cedentem celeri cum classe tuetur
55	indomitos in corde gerens Ariadna furores,
	necdum etiam sese quae visit visere credit,
	ut pote fallaci quae tunc primum excita somno
	desertam in sola miseram se cernat harena.
	Immemor at juvenis fugiens pellit vada remis,
60	inrita ventosae linquens promissa procellae.
	Quem procul ex alga maestis Minois ocellis
	saxea ut effigies bacchantis prospicit, eheu,
	prospicit et magnis curarum fluctuat undis.
	non flavo retinens subtilem vertice mitram.
65	non contecta levi laniatum pectus amictu,
	non tereti strophio lactentes vincta papillas,
	omnia quae toto delapsa e corpore passim
	ipsius ante pedes fluctus salis alludebant.
	Sed neque tum mitrae neque tum fluitantis amictus
70	illa vicem curans toto ex te pectore, Theseu,
	toto animo tota pendebat perdita mente.
	A misera, assiduis quam luctibus exsternavit
	spinosas Erycina serens in pectore curas
	illa tempestate, ferox quo ex tempore Theseus
75	egressus curvis e litoribus Piraei
	attigit injusti regis Gortynia tecta.
	Nam perhibent olim crudeli peste coactam
	Androgeoneae poenas exsolvere caedis
	electos juvenes simul et decus innuptarum
80	Cecropiam solitam esse dapem dare Minotauro.
	Quis angusta malis cum moenia vexarentur,
	ipse suum Theseus pro caris corpus Athenis
	proicere optavit potius quam talia Cretam
	funera Cecropiae nec funera portarentur,
85	atque ita nave levi nitens ac lenibus auris
	magnanimum ad Minoa venit sedesque superbas.
	Hunc simul ac cupido conspexit lumine virgo
	regia, quam suaves expirans castus odores
	lectulus in molli complexu matris alebat,
90	quales Eurotae praecingunt flumina myrtos
	aurave distinctos educit verna colores,
	non prius ex illo flagrantia declinavit
	lumina, quam cuncto concepit corpore flammam
	funditus atque imis exarsit tota medullis.
95	Heu misere exagitans immiti corde furores
	sancte puer, curis hominum qui gaudia misces,
	quaeque regis Golgos quaeque Idalium frondosum,
	qualibus incensam jactastis mente puellam
	fluctibus in flavo saepe hospite suspirantem!
100	Quantos illa tulit languenti corde timores!
	Quanto saepe magis fulgore expalluit auri!
	Cum saevum cupiens contra contendere monstrum
	aut mortem appeteret Theseus aut praemia laudis.
	Non ingrata tamen frustra munuscula divis
105	promittens tacito succepit vota labello.
	Nam velut in summo quatientem bracchia Tauro
	quercum aut conigeram sudanti cortice pinum
	indomitus turbo contorquens flamine robur
	eruit (illa procul radicitus exturbata
110	prona cadit, lateque comis obvia frangens),
	sic domito saevum prostravit corpore Theseus
	nequiquam vanis jactantem cornua ventis.
	Inde pedem sospes multa cum laude reflexit
	errabunda regens tenui vestigia filo,
115	ne labyrintheis e flexibus egredientem
	tecti frustraretur inobseruabilis error.
	Sed quid ego a primo digressus carmine plura
	commemorem, ut linquens genitoris filia voltum,
	ut consanguineae amplexum, ut denique matris,
120	quae misera in gnata deperdita laetabatur,
	omnibus his Thesei dulcem praeoptarit amorem,
	aut ut vecta ratis spumosa ad litora Diae
	venerit, aut ut eam devinctam lumina somno
	liquerit immemori discedens pectore conjunx?
125	Saepe illam perhibent ardenti corde furentem
	clarisonas imo fudisse e pectore voces,
	ac tum praeruptos tristem conscendere montes,
	unde aciem in pelagi vastos protenderet aestus,
	tum tremuli salis adversas procurrere in undas
130	mollia nudatae tollentem tegmina surae,
	atque haec extremis maestam dixisse querelis,
	frigidulos udo singultus ore cientem.
	"Sicine me patriis avectam perfide ab aris,
	perfide deserto liquisti in litore Theseu?
135	Sicine discedens neglecto numine divom.
	immemor a devota domum perjuria portas?
	Nullane res potuit crudelis flectere mentis
	consilium? Tibi nulla fuit clementia praesto,
	immite ut nostri vellet miserescere pectus?
140	At non haec quondam blanda promissa dedisti
	voce mihi, non haec miserae sperare jubebas,
	sed conubia laeta, sed optatos Hymenaeos:
	quae cuncta aerii discerpunt irrita venti.
	Tum jam nulla viro juranti femina credat,
145	nulla viri speret sermones esse fideles;
	quis dum aliquid cupiens animus praegestit apisci,
	nil metuunt jurare, nihil promittere parcunt:
	sed simul ac cupidae mentis satiata libido 'st,
	dicta nihil metuere, nihil perjuria curant.
150	Certe ego te in medio versantem turbine leti
	eripui, et potius germanum amittere crevi,
	quam tibi fallaci supremo in tempore dessem.
	Pro quo dilaceranda feris dabor alitibusque
	praeda, neque injecta tumulabor mortua terra.
155	Quaenam te genuit sola sub rupe leaena?
	Quod mare conceptum spumantibus expuit undis?
	Quae Syrtis, quae Scylla rapax, quae vasta Charybdis,
	talia qui reddis pro dulci praemia vita?
	Si tibi non cordi fuerant conubia nostra,
160	saeva quod horrebas prisci praecepta parentis,
	at tamen in vestras potuisti ducere sedes,
	quae tibi jucundo famularer serva labore,
	candida permulcens liquidis vestigia lymphis
	purpureave tuum consternens veste cubile.
165	Sed quid ego ignaris nequiquam conquerar auris,
	externata malo, quae nullis sensibus auctae
	nec missas audire queunt nec reddere voces?
	Ille autem prope jam mediis versatur in undis,
	nec quisquam apparet vacua mortalis in alga.
170	Sic nimis insultans extremo tempore saeva
	fors etiam nostris invidit questubus aures.
	Iuppiter omnipotens, utinam ne tempore primo
	Gnosia Cecropiae tetigissent litora puppes,
	indomito nec dira ferens stipendia tauro
175	perfidus in Creta religasset navita funem,
	nec malus hic celans dulci crudelia forma
	consilia in nostris requiesset sedibus hospes!
	Nam quo me referam? Quali spe perdita nitor?
	Idaeosne petam montes? At gurgite lato
180	discernens ponti truculentum ubi dividit aequor?
	An patris auxilium sperem? Quemne ipsa reliqui,
	respersum juvenem fraterna caede secuta?
	Conjugis an fido consoler memet amore,
	quine fugit lentos incurvans gurgite remos?
185	Praeterea nullo litus, sola insula, tecto,
	nec patet egressus pelagi cingentibus undis:
	nulla fugae ratio, nulla spes: omnia muta,
	omnia sunt deserta, ostentant omnia letum.
	Non tamen ante mihi languescent lumina morte,
190	nec prius a fesso secedent corpore sensus,
	quam justam a divis exposcam prodita multam,
	caelestumque fidem postrema comprecer hora.
	Quare facta virum multantes vindice poena,
	Eumenides. quibus anguino redimita capillo
195	frons expirantis praeportat pectoris iras,
	huc huc aduentate, meas audite querelas,
	quas ego vae! misera extremis proferre medullis
	cogor inops, ardens, amenti caeca furore.
	Quae quoniam verae nascuntur pectore ab imo,
200	vos nolite pati nostrum vanescere luctum.
	sed quali solam Theseus me mente reliquit,
	tali mente, deae, funestet seque suosque."
	Has postquam maesto profudit pectore voces,
	supplicium saevis exposcens anxia factis,
205	annuit invicto caelestum numine rector,
	quo motu tellus atque horrida contremuerunt
	aequora. concussitque micantia sidera mundus.
	Ipse autem caeca mentem caligine Theseus
	consitus oblito dimisit pectore cuncta,
210	quae mandata prius constanti mente tenebat,
	dulcia nec maesto sustollens signa parenti
	sospitem Erechtheum se ostendit visere portum.
	Namque ferunt olim, classi cum moenia divae
	linquentem gnatum ventis concrederet Aegeus,
215	talia complexum juveni mandata dedisse.
	"Gnate mihi longa jucundior unice vita,
	gnate, ego quem in dubios cogor dimittere casus,
	reddite in extrema nuper mihi fine senectae,
	quandoquidem fortuna mea ac tua fervida virtus
220	eripit invito mihi te, cui languida nondum
	lumina sunt nati cara saturata figura:
	non ego te gaudens laetanti pectore mittam,
	nec te ferre sinam fortunae signa secundae,
	sed primum multas expromam mente querelas,
225	canitiem terra atque infuso pulvere foedans,
	inde infecta vago suspendam lintea malo,
	nostros ut luctus nostraeque incendia mentis
	carbasa obscurata dicet ferrugine Hibera.
	Quod tibi si sancti concesserit incola Itoni,
230	quae nostrum genus ac sedes defendere Erechthei
	annuit, ut tauri respergas sanguine dextram,
	tum vero facito ut memori tibi condita corde
	haec vigeant mandata, nec ulla oblitteret aetas,
	ut simul ac nostros invisent lumina colles,
235	funestam antennae deponant undique vestem,
	candidaque intorti sustollant vela rudentes,
	quam primum cernens ut laeta gaudia mente
	agnoscam, cum te reducem aetas prospera sistet."
	Haec mandata prius constanti mente tenentem
240	Thesea ceu pulsae ventorum flamine nubes
	aereum nivei montis liquere cacumen.
	At pater, ut summa prospectum ex arce petebat,
	anxia in assiduos absumens lumina fletus,
	cum primum inflati conspexit lintea veli,
246	amissum credens inmiti Thesea fato.
245	Praecipitem sese scopulorum e vertice jecit,
247	sic funesta domus ingressus tecta paterna
	morte ferox Theseus qualem Minoidi luctum
	obtulerat mente immemori talem ipse recepit.
250	Quae tum prospectans cedentem maesta carinam
	multiplices animo voluebat saucia curas.
	At parte ex alia florens volitabat Iacchus
	cum thiaso Satyrorum et Nysigenis Silenis,
	te quaerens, Ariadna, tuoque incensus amore.
255	Qui tum alacres passim lymphata mente furebant
	euhoe Bacchantes, euhoe capita inflectentes.
	Horum pars tecta quatiebant cuspide thyrsos,
	pars e divolso jactabant membra juvenco,
	pars sese tortis serpentibus incingebant,
260	pars obscura cavis celebrabant orgia cistis,
	orgia, quae frustra cupiunt audire profani,
	plangebant aliae proceris tympana palmis
	aut tereti tenues tinnitus aere ciebant,
	multis raucisonos efflabant cornua bombos
265	barbaraque horribili stridebat tibia cantu.
	Talibus amplifice vestis decorata figuris
	pulvinar complexa suo velabat amictu.
	Quae postquam cupide spectando Thessala pubes
	expleta 'st sanctis coepit decedere divis.
270	Hic qualis flatu placidum mare matutino
	horrificans Zephyrus proclivas incitat undas
	Aurora exoriente vagi sub limina solis,
	quae tarde primum clementi flamine pulsae
	procedunt leviterque sonant plangore cachinni.
275	post vento crescente magis magis increbescunt
	purpureaque procul nantes ab luce refulgent,
	sic ibi vestibuli linquentes regia tecta
	ad se quisque vago passim pede discedebant,
	quorum post abitum princeps e vertice Peli
280	advenit Chiron portans silvestria dona:
	nam quoscumque ferunt campi, quos Thessala magnis
	montibus ora creat, quos propter fluminis undas
	aura parit flores tepidi fecunda Favoni,
	hos indistinctis plexos tulit ipse corollis,
285	quo permulsa domus jucundo risit odore.
	Confestim Penios adest, viridantia Tempe,
	Tempe quae silvae cingunt super impendentes,
	haemonisin linquens Doris celebranda choreis,
	non vacuus: namque ille tulit radicitus altas
290	fagos ac recto proceras stipite laurus,
	non sine nutanti platano lentaque sorore
	flammati Phaethontis et aerea cupressu.
	Haec circum sedes late contexta locavit,
	vestibulum ut molli velatum fronde vireret.
295	Post hunc consequitur sollerti corde Prometheus,
	extenuata gerens veteris vestigia poenae,
	quam quondam silici restrictus membra catena
	persolvit pendens e verticibus praeruptis.
	Inde pater divom sancta cum conjuge natisque
300	advenit, caelo te solum, Phoebe, relinquens
	unigenamque simul cultricem montibus Idri:
	Pelea nam tecum pariter soror aspernata 'st.
	nec Thetidis taedas voluit celebrare jugales.
	Qui postquam niveis flexerunt sedibus artus,
305	large multiplici constructae sunt dape mensae,
	cum interea infirmo quatientes corpora motu
	veridicos Parcae coeperunt edere cantus.
	His corpus tremulum complectens undique vestis
	candida purpurea talos incinxerat ora,
310	at roseae niveo residebant vertice vittae,
	aeternumque manus carpebant rite laborem.
	Laeva colum molli lana retinebat amictum,
	dextera tum leviter deducens fila supinis
	formabat digitis, tum prono in pollice torquens
315	libratum tereti versabat turbine fusum,
	atque ita decerpens aequabat semper opus dens,
	laneaque aridulis haerebant morsa labellis,
	quae prius in levi fuerant exstantia filo:
	ante pedes autem candentis mollia lanae
320	vellera virgati custodibant calathisci.
	Haec tum clarisona pellentes vellera voce
	talia divino fuderunt carmine fata,
	carmine perfidiae quod post nulla arguet aetas.

	O decus eximium magnis virtutibus augens,
325	Emathiae tutamen opis, clarissime nato.
	accipe quod laeta tibi pandunt luce sorores,
	veridicum oraclum. Sed vos, quae fata sequuntur,
	currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
	Adveniet tibi jam portans optata maritis
330	Hesperus, adveniet fausto cum sidere conjunx,
	quae tibi flexanimo mentem perfundat amore
	languidulosque paret tecum conjungere somnos,
	levia substernens robusto bracchia collo.
	currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
335	Nulla domus tales umquam contexit amores,
	nullus amor tali conjunxit foedere amantes,
	qualis adest Thetidi, qualis concordia Peleo.
	currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
	Nascetur vobis expers terroris Achilles,
340	hostibus haud tergo sed forti pectore notus,
	qui persaepe vago victor certamine cursus
	flammea praevertet celeris vestigia cervae.
	currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
	Non illi quisquam bello se conferet heros,
345	cum Phrygii Teucro manabunt sanguine campi,
	Troicaque obsidens longinquo moenia bello
	perjuri Pelopis vastabit tertius heres.
	currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
	Illius egregias virtutes claraque facta
350	saepe fatebuntur natorum in funere matres,
	cum incultum cano solvent a vertice crines
	putridaque infirmis variabunt pectora palmis.
	currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
	Namque velut densas praecerpens messor aristas
355	sole sub ardenti flaventia demetit arva,
	Troiugenum infesto prosternet corpora ferro.
	currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
	Testis erit magnis virtutibus unda Scamandri,
	quae passim rapido diffunditur Hellesponto,
360	cujus iter caesis angustans corporum acervis
	alta tepefaciet permixta flumina caede.
	currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
	Denique testis erit morti quoque reddita praeda,
	cum terrae excelso coacervatum aggere bustum
365	excipiet niveos perculsae virginis artus.
	currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
	Nam simul ac fessis dederit fors copiam Achivis
	urbis Dardaniae Neptunia solvere vincla,
	alta Polyxenia madefient caede sepulcra,
370	quae velut ancipiti succumbens victima ferro,
	proiciet truncum submisso poplite corpus.
	currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
	Quare agite optatos animi conjungite amores.
	Accipiat conjunx felici foedere divam,
375	dedatur cupido jamdudum nupta marito.
	currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
	Non illam nutrix orienti luce revisens
	hesterno collum poterit circumdare filo,
	currite ducentes subtegmina, currite, fusi,
380	anxia nec mater discordis maesta puellae
	secubitu caros mittet sperare nepotes.
	currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
	Talia praesentes quondam felicia Pelei
	carmina divino cecinerunt pectore Parcae.
385	Praesentes namque ante domos invisere castas
	heroum et sese mortali ostendere coetu
	caelicolae nondum spreta pietate solebant.
	Saepe pater divom templo in fulgente, revertens
	annua cum festis venissent sacra diebus,
390	conspexit terra centum procumbere tauros.
	Saepe vagus Liber Parnassi vertice summo
	Thyadas effusis evantes crinibus egit,
	cum Delphi tota certatim ex urbe ruentes
	acciperent laeti divom fumantibus aris.
395	Saepe in letifero belli certamine Mavors
	aut rapidi Tritonis era aut Rhamnusia virgo
	armatas hominum'st praesens hortata catervas.
	Sed postquam tellus scelere 'st imbuta nefando,
	justitiamque omnes cupida de mente fugarunt,
400	perfudere manus fraterno sanguine fratres,
	destitit extinctos natus lugere parentes,
	optavit genitor primaevi funera nati,
	liber ut innuptae poteretur flore novercae,
	ignaro mater substernens se impia nato
405	inpia non uerita 'st diuos scelerare penates.
	omnia fanda nefanda malo permixta furore
	justificam nobis mentem avertere deorum.
	Quare nec tales dignantur visere coetus,
	nec se contingi patiuntur lumine claro.


	LXV.
	Etsi me assiduo confectum cura dolore
	sevocat a doctis, Hortale, virginibus,
	nec potis est dulces Musarum expromere fetus
	mens animi, tantis fluctuat ipsa malis:
05	(namque mei nuper Lethaeo in gurgite fratris
	pallidulum manans alluit unda pedem,
	Troia Rhoeteo quem subter litore tellus
	ereptum nostris obterit ex oculis:
	alloquar, audiero numquam te voca loquentem,
10	numquam ego te, vita frater amabilior,
	aspiciam posthac: at certe semper amabo,
	semper maesta tua carmina morte canam,
	qualia sub densis ramorum concinit umbris
	Daulias absumpti fata gemens Ityli)---
15	sed tamen in tantis maeroribus, Hortale, mitto
	haec expressa tibi carmina Battiadae,
	ne tua dicta vagis nequiquam credita ventis
	effluxisse meo forte putes animo,
	ut missum sponsi furtivo munere malum
20	procurrit casto virginis e gremio,
	quod miserae oblitae molli sub veste locatum,
	dum adventu matris prosilet, excutitur:
	atque illud prono praeceps agitur decursu,
	huic manat tristi conscius ore rubor.


	LXVI.
	Omnia qui magni dispexit lumina mundi,
	qui stellarum ortus comperit atque obitus,
	flammeus ut rapidi solis nitor obscuretur,
	ut cedant certis sidera temporibus,
05	ut Triviam furtim sub Latmia saxa relegans
	dulcis amor gyro devocet aereo,
	idem me ille Conon caelesti in limine vidit
	e Beroniceo vertice caesariem
	fulgentem clare, quam multis illa deorum
10	levia protendens brachia pollicita 'st,
	qua rex tempestate novo auctus hymenaeo
	vastatum fines iverat Assyrios,
	dulcia nocturnae portans vestigia rixae,
	quam de virgineis gesserat exuviis.
15	Estne novis nuptis odio Venus? An quod amantum
	frustrantur falsis gaudia lacrimulis,
	ubertim thalami quas intra limina fundunt?
	Non ita me divi, vera gemunt, iverint.
	Id mea me multis docuit regina querellis
20	invisente novo proelia torva viro.
	Et tu non orbum luxti deserta cubile,
	sed fratris cari flebile discidium,
	cum penitus maestas exedit cura medullas.
	Ut tibi tunc toto pectore sollicitae
25	sensibus ereptis mens excidit! At te ego certe
	cognoram a parva virgine magnanimam.
	Anne bonum oblita 's facinus, quo regium adepta 's
	conjugium, quod non fortior ausit alis?
	sed tum maesta virum mittens quae uerba locuta 's!
30	Juppiter, ut tristi lumina saepe manu!
	Quis te mutavit tantus deus? an quod amantes
	non longe a caro corpore abesse volunt?
	Atque ibi me cunctis pro dulci conjuge divis
	non sine taurino sanguine pollicita 's,
35	si reditum tetulisset. Is haud in tempore longo
	captam Asiam Aegypti finibus addiderat.
	Quis ego pro factis caelesti reddita coetu
	pristina vota novo munere dissoluo.
	Invita, o regina, tuo de verti e cessi,
40	invita: adjuro teque tuumque caput,
	digna ferat quod siquis inaniter adjurarit:
	sed qui se ferro postulet esse parem?
	Ille quoque eversus mons est, quem maximum in oris
	progenies Thiae clara supervehitur,
45	cum Medi peperere novum mare, cumque juventus
	per medium classi barbara navit Athon.
	Quid facient crines, cum ferro talia cedant?
	Juppiter, ut Chalybon omne genus pereat,
	et qui principio sub terra quaerere venas
50	institit ac ferri stringere duritiem!
	Abjunctae paulo ante comae mea fata sorores
	lugebant, cum se Memnonis Aethiopis
	unigena impellens nutantibus aera pennis
	obtulit Arsinoae Locridis ales ecus,
55	isque per aetherias me tollens avolat umbras
	et Veneris casto collocat in gremio.
	Ipsa suum Zephyritis eo famulum legarat,
	Graia Canopeis incola litoribus.
	Inde Veneri uario ne solum in lumine caeli
60	ex Ariadnaeis aurea temporibus
	fixa corona foret, sed nos quoque fulgeremus
	devotae flavi verticis exuviae,
	uvidulam a fluctu cedentem ad templa deum me
	sidus in antiquis diva novum posuit:
65	virginis et saevi contingens namque Leonis
	lumina, Callisto juncta Lycaoniae,
	vertor in occasum, tardum dux ante Booten,
	qui vix sero alto mergitur Oceano.
	Sed quamquam me nocte premunt vestigia divom,
70	lux autem canae Tethyi restituit,
	(pace tua fari hic liceat, Rhamnusia virgo,
	namque ego non ullo vera timore tegam,
	nec si me infestis discerpent sidera dictis,
	condita quin veri pectoris evoluam)
75	non his tam laetor rebus, quam me afore semper,
	afore me a dominae vertice discrucior,
	quicum ego, dum virgo quondam fuit omnibus expers,
	unguentorum una milia multa bibi.
	Nunc vos, optato quas junxit lumine taeda,
80	non prius unanimis corpora conjugibus
	tradite nudantes rejecta veste papillas,
	quam jucunda mihi munera libet onyx,
	vester onyx, casto colitis quae jura cubili.
	Sed quae se impuro dedit adulterio,
85	illius a mala dona levis bibat irrita pulvis:
	namque ego ab indignis praemia nulla peto:
	sed magis, o nuptae, semper concordia vestras
	semper amor sedes incolat assiduus.
	Tu vero, regina, tuens cum sidera divam
90	placabis festis luminibus Venerem,
	unguinis expertem ne siueris esse tuam me,
	sed potius largis affice muneribus
	sidera cur iterent "utinam coma regia fiam,
	proximus Hydrochoi fulgeret Oarion."


	LXVII.
	O dulci jucunda viro, jucunda parenti,
	salue, teque bona Juppiter auctet ope,
	janua, quam Balbo dicunt servisse benigne,
	olim, cum sedes ipse senex tenuit,
05	quamque ferunt rursus voto servisse maligne,
	postquam 's porrecto facta marita sene.
	Dic agedum nobis, quare mutata feraris
	in dominum veterem deseruisse fidem.
	"Non (ita Caecilio placeam, cui tradita nunc sum)
10	culpa mea 'st, quamquam dicitur esse mea,
	nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam:
	verum, is mos populi, janua quae ipsa facit.
	Qui, quacumque aliquid reperitur non bene factum,
	ad me omnes clamant 'janua, culpa tua 'st'."
15	Non istuc satis est uno te dicere uerbo,
	sed facere ut quivis sentiat et videat.
	"Qui possum? nemo quaerit nec scire laborat."
	Nos volumus: nobis dicere ne dubita.
	"Primum igitur, virgo quod fertur tradita nobis,
20	falsum 'st. Non illam vir prior attigerit,
	languidior tenera cui pendens sicula beta
	numquam se mediam sustulit ad tunicam:
	sed pater illius gnati violasse cubile
	dicitur et miseram conscelerasse domum,
25	sive quod inpia mens caeco flagrabat amore,
	seu quod iners sterili semine natus erat,
	et quaerendus is unde foret nervosius illud,
	quod posset zonam solvere virgineam."
	Egregium narras mira pietate parentem,
30	qui ipse sui nati minxerit in gremium.
	"Atqui non solum hoc se dicit cognitum habere
	Brixia Chineae supposita speculae,
	flavus quam molli percurrit flumine Mella.
	Brixia Veronae mater amata meae,
35	sed de Postumio et Corneli narrat amore,
	cum quibus illa malum fecit adulterium."
	Dixerit hic aliquis: quid? tu istaec, janua, nosti?
	Cui numquam domini limine abesse licet,
	nec populum auscultare, sed hic suffixa tigillo
40	tantum operire soles aut aperire domum?
	"Saepe illam audivi furtiva voce loquentem
	solam cum ancillis haec sua flagitia,
	nomine dicentem quos diximus, ut pote quae mi
	speraret nec linguam esse nec auriculam.
45	Praeterea addebat quendam, quem dicere nolo
	nomine, ne tollat rubra supercilia.
	Longus homo 'st, magnas cui lites intulit olim
	falsum mendaci ventre puerperium."


	LXVIII.
	Quod mihi fortuna casuque oppressus acerbo
	conscriptum hoc lacrimis mittis epistolium.
	Naufragum ut ejectum spumantibus aequoris undis
	sublevem. et a mortis limine restituam,
05	quem neque sancta Venus molli requiescere somno
	desertum in lecto caelibe perpetitur.
	Nec veterum dulci scriptorum carmine Musae
	oblectant cum mens anxia pervigilat,
	id gratum 'st mihi me quoniam tibi dicis amicum,
10	muneraque et Musarum hinc petis et Veneris:
	sed tibi ne mea sint ignota incommoda, Mani,
	neu me odisse putes hospitis officium,
	accipe quis merser fortunae fluctibus ipse,
	ne amplius a misero dona beata petas.
15	Tempore quo primum vestis mihi tradita pura 'st
	Jucundum cum aetas florida ver ageret,
	multa satis lusi: non est dea nescia nostri,
	quae dulcem curis miscet amaritiem:
	sed totum hoc studium luctu fraterna mihi mors
20	abstulit. O misero frater adempte mihi,
	tu mea tu moriens fregisti commoda, frater,
	tecum una tota 'st nostra sepulta domus,
	omnia tecum una perierunt gaudia nostra,
	quae tuus in vita dulcis alebat amor.
25	Cujus ego interitu tota de mente fugavi
	haec studia atque omnes delicias animi.
	Quare quod scribis "Veronae turpe, Catullo,
	esse, quod hic, quisquis de meliore nota 'st
	frigida deserto tepefactet membra cubili.
30	id, Mani, non est turpe, magis miserum 'st.
	Ignosces igitur, si, quae mihi luctus ademit,
	haec tibi non tribuo munera cum nequeo.
	Nam quod scriptorum non magna 'st copia apud me,
	hoc fit, quod Romae vivimus: illa domus,
35	illa mihi sedes, illic mea carpitur aetas:
	huc una ex multis capsula me sequitur.
	Quod cum ita sit nolim statuas nos mente maligna
	id facere aut animo non satis ingenuo,
	quod tibi non utriusque petenti copia posta 'st:
40	ultro ego deferrem copia siqua foret.
	Non possum reticere, deae, qua me Allius in re
	Juverit aut quantis juverit officiis.
	Ne fugiens saeclis obliviscentibus aetas
	illius hoc caeca nocte tegat studium,
45	sed dicam vobis, vos porro dicite multis
	milibus et facite haec carta loquatur anus,
	Ut fama ille bona Cumaeos vivat in annos,
	notescatque magis mortuus atque magis,
	nec tenuem texens sublimis aranea telam
50	in deserto Alli nomine opus faciat.
	Nam mihi quam dederit duplex Amathusia curam,
	scitis, et in quo me corruerit genere.
	Cum tantum arderem quantum Trinacria rupes
	lymphaque in Oetaeis Malia Thermopylis,
55	maesta neque assiduo tabescere pupula fletu
	cessarent tristique imbre madere genae.
	Qualis in aerii perlucens vertice montis
	rivus muscosa prosilit e lapide.
	Qui cum de prona praeceps est valle volutus
60	per medium densi transit iter populi,
	dulce viatori lasso in sudore levamen,
	cum gravis exustos aestus hiulcat agros:
	hic velut in nigro jactatis turbine nautis
	lenius aspirans aura secunda venit
65	jam prece Pollucis, jam Castoris implorata,
	tale fuit nobis Allius auxilium.
	Is clausum lato patefecit limite campum,
	isque domum nobis isque dedit dominam,
	ad quam communes exerceremus amores.
70	Quo mea se molli candida diva pede
	intulit et trito fulgentem in limine plantam
	innixa arguta constituit solea,
	conjugis ut quondam flagrans advenit amore
	Protesilaeam Laodamia domum
75	inceptam frustra, nondum cum sanguine sacro
	hostia caelestes pacificasset eros.
	Nil mihi tam valde placeat, Ramnusia virgo,
	quod temere invitis suscipiatur eris.
	Quam jejuna pium desiderat ara cruorem,
80	docta 'st amisso Laodamia viro,
	conjugis ante coacta novi dimittere collum,
	quam veniens una atque altera rursus hiemps
	noctibus in longis avidum saturasset amorem,
	posset ut abrupto vivere conjugio.
85	quod scibant Parcae non longo tempore abesse
	si miles muros isset ad Iliacos:
	nam tum Helenae raptu primores Argivorum
	coeperat ad sese Troja ciere viros.
	Troja, nefas, commune sepulcrum Asiae Europaeque.
90	Troja, virum et virtutum omnium acerba cinis,
	qualiter et nostro letum miserabile fratri
	attulit. Ei misero frater adempte mihi,
	Ei misero fratri jucundum lumen ademptum,
	tecum una tota 'st nostra sepulta domus,
95	omnia tecum una perierunt gaudia nostra,
	quae tuus in vita dulcis alebat amor.
	Quem nunc tam longe non inter nota sepulcra
	nec prope cognatos compositum cineres,
	sed Troja obscena, Troja infelice sepultum
100	detinet extremo terra aliena solo.
	Ad quam tum properans fertur lecta undique pubes
	Graeca penetrales deseruisse focos,
	ne Paris abducta gavisus libera moecha
	otia pacato degeret in thalamo.
105	Quo tibi tum casu pulcerrima Laodamia,
	ereptum'st vita dulcius atque anima
	conjugium: tanto te absorbens vertice amoris
	aestus in abruptum detulerat barathrum,
	quale ferunt Graii Pheneum prope Cyllenaeum
110	siccare emulsa pingue palude solum,
	quod quondam caesis montis fodisse medullis
	audit falsiparens Amphitryoniades,
	tempore quo certa Stymphalia monstra sagitta
	perculit imperio deterioris eri,
115	pluribus ut caeli tereretur janua divis,
	Hebe nec longa virginitate foret.
	sed tuus altus amor barathro fuit altior illo,
	qui tandem indomitam ferre jugum docuit:
	nam neque tam carum confecto aetate parenti
120	una caput seri nata nepotis alit,
	qui, cum divitiis vix tandem juventus avitis
	nomen testatas intulit in tabulas,
	inpia derisi gentilis gaudia tollens
	suscitat a cano volturium capiti:
125	nec tantum niveo gavisa 'st ulla columbo
	conpar, quae multo dicitur inprobius
	oscula mordenti semper decerpere rostro,
	quam quae praecipue multivola 'st mulier.
	Sed tu horum magnos vicisti sola furores,
130	ut semel es flavo conciliata viro.
	Aut nihil aut paulum cui tum concedere digna
	lux mea se nostrum contulit in gremium,
	quam circumcursans hinc illinc saepe Cupido
	fulgebat crocina candidus in tunica.
135	Quae tamen etsi uno non est contenta Catullo,
	rara verecundae furta feremus erae,
	ne nimium simus stultorum more molesti:
	saepe etiam Juno maxima caelicolum,
	conjugis in culpa flagrantem concoquit iram
140	noscens omnivoli plurima furta Jovis.
	Atqui nec divis homines componier aequum'st
	(ingratum tremuli tolle parentis opus),
	nec tamen illa mihi dextra deducta paterna
	fragrantem Assyrio venit odore domum,
145	sed furtiva dedit mira munuscula nocte,
	ipsius ex ipso dempta viri gremio.
	Quare illud satis est, si nobis is datur unis,
	quem lapide illa dies candidiore notat.
	Hoc tibi quod potui confectum carmine munus
150	pro multis, Alli, redditur officiis,
	ne vestrum scabra tangat rubigine nomen
	haec atque illa dies atque alia atque alia.
	Huc addent divi quam plurima quae Themis olim
	antiquis solita 'st munera ferre piis:
155	sitis felices et tu simul et tua vita
	et domus ipsa in qua lusimus et domina,
	et qui principio nobis quae tradidit aufert,
	a quo sunt primo mi omnia nata bona,
	et longe ante omnes mihi quae me carior ipso 'st,
160	lux mea, qua viva vivere dulce mihi 'st.


	LXIX.
	Noli admirari, quare tibi femina nulla,
	Rufe, velit tenerum supposuisse femur,
	non si illam rarae labefactes munere vestis
	aut perluciduli deliciis lapidis.
05	Laedit te quaedam mala fabula, qua tibi fertur
	valle sub alarum trux habitare caper.
	Hunc metuunt omnes. Neque mirum: nam mala valde 'st
	bestia, nec quicum bella puella cubet.
	Quare aut crudelem nasorum interfice pestem,
10	aut admirari desine cur fugiant.


	LXX.
	Nulli se dicit mulier mea nubere malle
	quam mihi, non si se Juppiter ipse petat.
	Dicit, sed mulier cupido quod dicit amanti,
	in vento et rapida scribere oportet aqua.


	LXXI.
	Si cui jure bono sacer alarum obstitit hircus,
	aut si quem merito tarda podagra secat,
	Aemulus iste tuus, qui uestrum exercet amorem,
	mirifico 'st a te nactus utrumque malum.
05	Nam quotiens futuit, totiens ulciscitur ambos:
	illam affligit odore, ipse perit podagra.


	LXII.
	Dicebas quondam solum te nosse Catullum,
	Lesbia, nec prae me velle tenere Jovem.
	Dilexi tum te non tantum ut vulgus amicam,
	sed pater ut gnatos diligit et generos.
05	Nunc te cognovi: quare etsi impensius uror,
	multo mi tamen es vilior et levior.
	Qui potis est? inquis. Quod amentem injuria talis
	cogit amare magis, sed bene velle minus.


	LXXIII.
	Desine de quoquam quicquam bene velle mereri
	aut aliquem fieri posse putare pium.
	Omnia sunt ingrata, nihil fecisse benigne;
	immo taedet obestque magis atque magis:
05	ut mihi quem nemo gravius nec acerbius urget,
	quam modo qui me unum atque unicum amicum habuit.


	LXXIV.
	Gellius audierat patruum objurgare solere,
	siquis delicias diceret aut faceret.
	Hoc ne ipsi accideret, patrui perdepsuit ipsam
	uxorem et patruum reddidit Harpocratem.
05	Quod voluit fecit: nam, quamvis irrumet ipsum
	nunc patruum, uerbum non faciet patruus.


	LXXV.
	Huc est mens deducta tua, mea Lesbia, culpa,
	atque ita se officio perdidit ipsa suo,
	ut jam nec bene velle queat tibi, si optima fias,
	nec desistere amare, omnia si facias.


	LXXVI.
	Si qua recordanti benefacta priora voluptas
	est homini, cum se cogitat esse pium,
	nec sanctam violasse fidem, nec foedere in ullo
	divom ad fallendos numine abusum homines,
05	multa parata manent in longa aetate, Catulle,
	ex hoc ingrato gaudia amore tibi.
	Nam quaecumque homines bene cuiquam aut dicere possunt
	aut facere, haec a te dictaque factaque sunt;
	omniaque ingratae perierunt credita menti.
10	Quare cur te, cur jam amplius excrucies?
	Quin tu animo offirmas atque istinc teque reducis
	et dis invitis desinis esse miser?
	Difficile 'st longum subito deponere amorem.
	Difficile 'st, verum hoc qua lubet efficias.
15	Una salus haec est, hoc est tibi pervincendum:
	hoc facias, sive id non pote sive pote.
	O di, si vestrum 'st misereri, aut si quibus umquam
	extremo jam ipsa in morte tulistis opem,
	me miserum aspicite et, si vitam puriter egi,
20	eripite hanc pestem perniciemque mihi.
	Heu, mihi surrepens imos ut torpor in artus
	expulit ex omni pectore laetitias.
	Non jam illud quaero, contra me ut diligat illa,
	aut, quod non potis est, esse pudica velit:
25	ipse valere opto, et taetrum hunc deponere morbum.
	O di, reddite mi hoc pro pietate mea.


	LXXVII.
	Rufe mihi frustra ac nequiquam credite amice
	(frustra? immo magno cum pretio atque malo)
	sicine subrepsti mi, atque intestina perurens
	ei misero eripuisti omnia nostra bona?
05	eripuisti, eheu nostrae crudele venenum
	vitae, eheu nostrae pestis amicitiae.


	LXXVIII.
	Gallus habet fratres, quorum 'st lepidissima conjunx
	alterius, lepidus filius alterius.
	Gallus homo 'st bellus: nam dulces jungit amores,
	cum puero ut bello bella puella cubet.
05	Gallus homo 'st stultus nec se videt esse maritum,
	qui patruus patrui monstret adulterium.


	LXXVIIIb.
	Sed nunc id doleo quod purae pura puellae
	savia comminxit spurca saliva tua.
	Verum id non impune feres: nam te omnia saecla
	noscent et qui sis fama loquetur anus.


	LXXIX.
	Lesbius est pulcher: quid ni? quem Lesbia malit
	quam te cum tota gente, Catulle, tua.
	Sed tamen hic pulcher vendat cum gente Catullum,
	si tria natorum savia reppererit.


	LXXX.
	Quid dicam, Gelli, quare rosea ista labella
	hiberna fiant candidiora nive,
	mane domo cum exis et cum te octava quiete
	e molli longo suscitat hora die?
05	Nescio quid certe 'st: an vere fama susurrat
	grandia te medii tenta vorare viri?
	Sic certe 'st: clamant Victoris rupta miselli
	ilia, et emulso labra notata sero.


	LXXXI.
	Nemone in tanto potuit populo esse, Juventi,
	bellus homo, quem tu deligere inciperes,
	praeterquam iste tuus moribunda ab sede Pisauri
	hospes inaurata palladior statua,
05	qui tibi nunc cordi 'st, quem tu praeponere nobis
	audes, et nescis quod facinus facias?


	LXXXII.
	Quinti, si tibi vis oculos debere Catullum.
	aut aliud si quid carius est oculis,
	eripere ei noli multo quod carius illi
	est oculis seu quid carius est oculis.


	LXXXIII.
	Lesbia mi praesente viro mala plurima dicit:
	haec illi fatuo maxima laetitia 'st.
	Mule, nihil sentis. Si nostri oblita taceret,
	sana esset: nunc quod gannit et obloquitur,
05	non solum meminit, sed quae multo acrior est res
	irata 'st. Hoc est, uritur et loquitur.


	LXXXIV.
	Chommoda dicebat, si quando commoda vellet
	dicere, et insidias Arrius hinsidias,
	et tum mirifice sperabat se esse locutum,
	cum quantum poterat dixerat hinsidias.
05	Credo, sic mater, sic liber avunculus ejus.
	sic maternus avus dixerat atque avia.
	Hoc misso in Syriam requierant omnibus aures:
	audibant eadem haec leniter et leviter,
	nec sibi postilla metuebant talia verba,
10	cum subito affertur nuntius horribilis,
	Ionios fluctus postquam illuc Arrius isset,
	jam non Ionios esse, sed Hionios.


	LXXXV.
	Odi et amo. Quare id faciam fortasse requiris.
	Nescio, sed fieri sentio et excrucior.


	LXXXVI.
	Quintia formosa 'st multis, mihi candida longa
	recta 'st. Haec ego sic singula confiteor,
	totum illud formosa nego: nam nulla venustas,
	nulla in tam magno 'st corpore mica salis.
05	Lesbia formosa 'st, quae cum pulcherrima tota 'st,
	tum omnibus una omnes surripuit Veneres.


	LXXXVII.
	Nulla potest mulier tantum se dicere amatam
	vere quantum a me Lesbia amata mea 's:
	nulla fides ullo fuit umquam in foedere tanta,
	quanta in amore tuo ex parte reperta mea 'st.


	LXXXVIII.
	Quid facit is, Gelli, qui cum matre atque sorore
	prurit et abjectis pervigilat tunicis?
	Quid facit is, patruum qui non sinit esse maritum?
	Ecquid scis quantum suscipiat sceleris?
05	Suscipit, o Gelli, quantum non ultima Tethys
	nec genitor nympharum abluit Oceanus:
	nam nihil est quicquam sceleris quo prodeat ultra,
	non si demisso se ipse voret capite.


	LXXXIX.
	Gellius est tenuis: quid ni? cui tam bona mater
	tamque valens vivat tamque venusta soror
	tamque bonus patruus tamque omnia plena puellis
	cognatis, quare is desinat esse macer?
05	Qui ut nihil attingat, nisi quod fas tangere non est,
	quantumvis quare sit macer invenies.


	XC.
	Nascatur magus ex Gelli matrisque nefando
	conjugio et discat Persicum aruspicium:
	nam magus ex matre et gnato gignatur oportet,
	si vera 'st Persarum impia religio,
05	gratus ut accepto veneretur carmine divos
	omentum in flamma pingue liquefaciens.


	XCI.
	Non ideo, Gelli, sperabam te mihi fidum
	in misero hoc nostro, hoc perdito amore fore
	quod te cognossem bene constantemve putarem
	aut posse a turpi mentem inhibere probro,
05	sed neque quod matrem nec germanam esse videbam
	hanc tibi, cujus me magnus edebat amor.
	Et quamvis tecum multo conjungerer usu,
	non satis id causae credideram esse tibi.
	Tu satis id duxti: tantum tibi gaudium in omni
10	culpa 'st, in quacumque 'st aliquid sceleris.


	XCII.
	Lesbia mi dicit semper male nec tacet umquam
	de me: Lesbia me dispeream nisi amat.
	Quo signo? quia sunt totidem mea: deprecor illam
	assidue, verum dispeream nisi amo.


	XCIII.
	Nil nimium studeo Caesar tibi velle placere,
	nec scire utrum sis albus an ater homo.


	XCIV.
	Mentula moechatur. Moechatur mentula certe.
	Hoc est quod dicunt, ipsa olera olla legit.


	XCV.
	Zmyrna mei Cinnae nonam post denique messem
	quam coepta 'st nonamque edita post hiemem 'st,
	milia cum interea quingenta Hortensius uno
	versiculorum anno pertulerit Volusi.
05	Zmyrna cavas Satrachi penitus mittetur ad undas,
	Zmyrnam cana diu saecula pervoluent:
	at Volusi annales Paduam morientur ad ipsam
	et laxas scombris saepe dabunt tunicas.
	Parva mei mihi sint cordi moumenta sodalis,
10	at populus tumido gaudeat Antimacho.


	XCVI.
	Si quicquam mutis gratum acceptumve sepulcris
	accidere a nostro, Calve, dolore potest,
	quo desiderio veteres renovamus amores
	atque Orco missas flemus amicitias,
05	certe non tanto mors inmatura dolori 'st
	Quintiliae, quantum gaudet amore tuo.


	XCVII.
	Non, ita me di ament, quicquam referre putavi,
	utrumne os an oculum olfacerem Aemilio.
	Nilo mundius hoc, niloque immundius illud,
	verum etiam culus mundior et melior:
05	nam sine dentibus est: dentes os sesquipedalis,
	gingivas vero ploxeni habet veteris,
	praeterea rictum qualem diffissus in aestu
	mejentis mulae cunnus habere solet.
	Hic futuit multas et se facit esse venustum,
10	et non pistrino traditur atque asino?
	Quem siqua attingit, non illam posse putemus
	aegroti culum lingere carnificis?


	XCVIII.
	In te, si in quemquam, dici pote, putide Vetti,
	id quod verbosis dicitur et fatuis:
	ista cum lingua, si usus veniat tibi, possis
	culos et crepidas lingere carpatinas.
05	Si nos omnino vis omnes perderev Vetti,
	hiscas: omnino quod cupis efficies.


	XCIX.
	Surripui tibi, dum ludis, mellite Juventi,
	saviolum dulci dulcius ambrosia.
	Verum id non impune tuli: namque amplius horam
	suffixum in summa me memini esse cruce,
05	dum tibi me purgo nec possum fletibus ullis
	tantillum vestrae demere saevitiae.
	Nam simul id factum 'st multis diluta labella
	guttis abstersisti omnibus articulis,
	ne quicquam nostro contractum ex ore maneret,
10	tamquam commictae spurca saliva lupae.
	Praeterea infestum misero me tradere Amori
	non cessasti omnique excruciare modo,
	ut mi ex ambrosia mutatum jam foret illud
	saviolum tristi tristius elleboro.
15	Quam quoniam poenam misero proponis amori,
	numquam jam posthac basia surripiam.


	C.
	Caelius Aufilenum et Quintius Aufilenam
	flos Veronensum depereunt juvenum,
	hic fratrem, ille sororem. Hoc est, quod dicitur, illud
	fraternum vere dulce sodalicium.
05	Cui faveam potius? Caeli, tibi: nam tua nobis
	perspecta egregie 'st unica amicitia,
	cum vesana meas torreret flamma medullas.
	Sis felix, Caeli, sis in amore potens.


	CI.
	Multas per gentes et multa per aequora vectus
	advenio has miseras, frater, ad inferias,
	ut te postremo donarem munere mortis
	et mutam nequiquam alloquerer cinerem,
05	quandoquidem fortuna mihi tete abstulit ipsum,
	heu miser indigne frater adempte mihi.
	Nunc tamen interea haec, prisco quae more parentum
	tradita sunt tristi munere ad inferias,
	accipe fraterno multum manantia fletu,
10	atque in perpetuum, frater, ave atque vale.


	CII.
	Si quicquam tacito commissum 'st fido ab amico,
	cujus sit penitus nota fides animi,
	meque esse invenies illorum jure sacratum,
	Corneli, et factum me esse puta Harpocratem.


	CIII.
	Aut, sodes, mihi redde decem sestertia, Silo,
	deinde esto quamvis saevus et indomitus:
	aut, si te nummi delectant, desine quaeso
	leno esse atque idem saevus et indomitus.


	CIV.
	Credis me potuisse meae maledicere vitae,
	ambobus mihi quae carior est oculis?
	non potui, nec si possem tam perdite amarem.
	sed tu cum Tappone omnia monstra facis.


	CV.
	Mentula conatur Pipleum scandere montem:
	Musae furcillis praecipitem eiciunt.


	CVI.
	Cum puero bello praeconem qui videt esse.
	Quid credat, nisi se vendere discupere?


	CVII.
	Si quicquam cupidoque optantique optigit umquam
	insperanti, hoc est gratum animo proprie.
	Quare hoc est gratum, nobis quoque carius auro,
	quod te restituis, Lesbia, mi cupido,
05	restituis cupido atque insperanti ipsa refers te
	nobis. O lucem candidiore nota!
	Quis me uno vivit felicior, aut magis hac rem
	optandam in vita dicere quis poterit?


	CVIII.
	Si, Comini, arbitrio populi tua cana senectus
	spurcata impuris moribus intereat,
	non equidem dubito quin primum inimica bonorum
	lingua excerpta avido sit data volturio,
05	effossos oculos voret atro gutture corvus.
	intestina canes, cetera membra lupi.


	CIX.
	Jucundum, mea vita, mihi proponis amorem
	hunc nostrum inter nos perpetuumque fore.
	Di magni, facite ut vere promittere possit,
	atque id sincere dicat et ex animo.
05	Ut liceat nobis tota perducere vita
	aeternum hoc sanctae foedus amicitiae.


	CX.
	Aufilena, bonae semper laudantur amicae:
	accipiunt pretium, quae facere instituunt.
	Tu, quod promisti mihi quod mentire, inimica 's:
	quod nec das nec fers, turpe facis facinus.
05	Aut facere ingenuae 'st, aut non promisse pudicae,
	Aufilena, fuit: sed data corripere
	fraudando 'st falsum plus quam meretricis avarae,
	quae sese toto corpore prostituit.


	CXI.
	Aufilena, viro contentam vivere solo,
	nuptarum laus ex laudibus eximiis:
	sed cuivis quamvis potius succumbere par est,
	quam matrem fratres ex patruo parere.


	CXII.
	Multus homo 's Naso, neque tecum multus homo 'st qui
	descendit: Naso, multus es et pathicus.


	CXIII.
	Consule Pompeio primum duo, Cinna, solebant
	Maeciliam: facto consule nunc iterum
	manserunt duo, sed creverunt milia in unum
	singula. Fecundum semen adulterio.


	CXIV.
	Firmano saltu non falso Mentula dives
	fertur, qui tot res in se habet egregias,
	aucupium omne genus. piscis. prata. arua. ferasque.
	nequiquam: fructus sumptibus exsuperat.
05	quare concedo sit diues. dum omnia desint.
	saltus laudemus dum modo ipse egeat.


	CXV.
	Mentula habet noster triginta jugera prati,
	quadraginta arvi: cetera sunt maria.
	Cur non divitiis Croesum superare potis sit
	uno qui in saltu tot bona possideat,
05	prata, arva, ingentis siluas saltusque paludesque
	usque ad Hyperboreos et mare ad Oceanum?
	Omnia magna haec sunt, tamen ipse 'st maximus ultro.
	non homo, sed vero mentula magna minax.


	CXVI.
	Saepe tibi studioso animo venante requirens
	carmina uti possem mittere Battiadae,
	qui te lenirem nobis, neu conarere
	tela infesta meum mittere in usque caput,
05	hunc video mihi nunc frustra sumptum esse laborem,
	Gelli, nec nostras hic valuisse preces.
	Contra nos tela ista tua evitabimus uncta:
	at fixus nostris tu dabi' supplicium.


	fragmenta
	At non effugies meos iambos.	Iambici autem versus aptissimi habentur
		ad maledicendum. * * * Denique et Catullus,
		cum maledicta, sic ait. At non cett.
		Porph. ad Hor. Carm. I. xvi. 24.

	Hunc lucum tibi dedico consecroque Priape,	Terentarius Maurus 2755
	qua domus tua Lampsaci 'st quaque silva Priape,
	nam te praecipue in suis urbibus colit ora
	Hellespontia ceteris ostriosior oris.
	Hellespontia ceteris ostriosior oris.

	de meo ligurrire libido'st.	Nonius Marcellus p. 134 M.

	et Lario inminens Comum.	Vibii Sequestris (p. 12, 9 Bursian) codex unus.
		(Mus. Brit. Add. MSS. 16986.).

		Hanc uvam Cato praecipue laudat in libros scripsit
		ad filium; contra Catullus eam vituperat et dicit nulli
		rei esse aptam miraturque cur eam laudaverit Cato.
		Servius ad Verg. Georg. II. 95.

		Hinc Theocriti apud Graecos, Catulli apud nos
		proxumeque Vergili incatamentorum amatoria imitatio.
		Plin. Nat. Hist. XXVIII. ii. 19.

	Sic sua lascivo cantata'st saepe Catullo	Ovid. Trist. II. 427 ff.
	femina, cui falsum Lesbia nomen erat,
	nec contentus ea, multos vulgavit amores,
	in quibus ipse suum fassus adulterium'st.

		Hinc etiam Catullus cavere dixit.
		Servius ad Verg. Aen. III. 409.

	Lucida qua splendet [sic] carchesia mali.	Nonius Marcellus p. 546. Carchesia . . . Vatullus Veronensis: . . .

		Catullus hoc turben dicit ut hoc carmen.
		Servius ad Verg. Aen. VII. 378.

C. Valerius Catullus

Carmina